Merhaba değerli Denge Gazetesi okurları,

Bugün sizlere, bazen yanlış telaffuz ettiğimiz, doğrusunu birçoğumuzun bilmediği, çocuklar için engelli raporu, yeni düzenlemeyle Çocuklar İçin Özel Gereksinim Raporu (ÇÖZGER) ile ilgili değişiklik yapılması konusunu paylaşmak istiyorum.

Resmi Gazete'nin 20 Şubat 2019 gün ve (30692) sayılı Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik'le çocukların almış oldukları raporlarda, artık engelli veya özür durumu yerine, "Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi" ifadesi kullanılacak. Bu değişiklik, isim olarak birçok kişi için çok önem ifade etmese de, ihtiyaç sahibi aileler için önemli bir değişiklik olduğunu düşünüyorum. Çünkü, çocukları engelli olarak doğan veya sonradan engelli olan ihtiyaç sahibi ebeveynlerin, çocuklarının hastalıkları ile ilgili yaşadıkları zorlukların yanında, damgalanmış gibi özürlü veya engelli olarak ifade edilmesi ayrıca bir üzüntü vermektedir. Bu değişiklik sonrası, ihtiyaç sahibi olan ve çocukları özel gereksinim değerlendirmesi kapsamında bulunan aileleri rahatlatmış durumda.

Peki Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik içerisinde bulunan önemli konuların bir kısmını belirtmek istiyorum.

ÇÖZGER düzenlenme usulü

a. Bakım veren kişi, başvuru dilekçesi ile ÇÖZGER vermeye yetkili olan sağlık kuruluşuna başvurur. Sağlık kuruluşunda çocuğu takip etmekte olan hekim, yoksa ÇÖZGER yetkili hekimi süreci başlatır.

b. ÇÖZGER yetkili hekimi veya takip eden hekim, aileden çocuğun temel gereksinimleri hakkında bilgi alır. Kendi alanına ilişkin gerekli tetkikleri isteyerek çocuğun özel gereksinimini Ek-2’de yer alan Çocuk Özel Gereksinim Alan Kılavuzu doğrultusunda değerlendirir. Çocuğun tanısı ve özel gereksinimlerinin farklı uzmanlık dalını/dallarını ilgilendirmesi durumunda, konsültasyon formu düzenleyerek çocuğu ilgili uzmanlara yönlendirir.

c. ÇÖZGER vermeye yetkili sağlık kuruluşunda, çocuk başvuru öncesinde izlenmekte ise tanısı ve özel gereksinimleri için çocuğu izleyen uzmanlardan görüşleri istenir.

ç. İlgili diğer uzman hekimler tarafından konsültasyon formu, Ek-2’ye uygun olarak eksiksiz doldurulur. Konsültasyon formuna poliklinik muayene tarihi, poliklinik kayıt numarası, özel gereksinim durumuna ilişkin tanılar, ICD kodları, klinik bulgular, radyolojik tetkikler ve laboratuvar bilgileri, işlev ve etkinlik kısıtlılıkları ile kendi alanına ilişkin çocuğun özel gereksinimleri ve gerekli olan hizmetler yazılarak imzalanır ve kaşelenir.

d. Ek-1’de yer alan rapor formunun, Ek-2’ye uygun olarak klinik bulgular, radyolojik tetkikler ve laboratuvar bilgileri, işlev ve etkinlik kısıtlılıkları ve özel gereksinimler ve konsültasyon formunda yer alan bilgiler, özel gereksinim durumuna ilişkin tanılar, var ise ICD kodlarının eksiksiz doldurulduğu ÇÖZGER yetkili hekimi tarafından kontrol edilir ve eksiklikler tamamlanır.

e. Raporun başvuru yapılan sağlık kuruluşunca düzenlenmesi esastır. Sağlık kuruluşunda rapor düzenleyecek ilgili branş hekiminin bulunmaması veya gerekli tetkiklerin yapılamaması hallerinde ÇÖZGER yetkili hekimi tarafından konsültasyon formu ile birlikte en yakın sağlık kuruluşundan konsültasyon ve tetkik hizmetleri alınarak rapor formu tamamlanır. Tamamlanan rapor formları kurula sevk edilir.

f. Kurula gelen bilgi, belge değerlendirilir ve gereği halinde çocuk da kurula davet edilerek Ek-3’te yer alan tabloya göre özel gereksinim durumu rapora yazılır. Raporda engel oranı yazılmaz. Özel gereksinim düzeylerinin engel oranları ile ilgili mevzuatla uyumunda Ek-3’te yer alan tablo kullanılır.

g. Birden fazla özel gereksinim alanı bulunanların, her bir özel gereksinimin niteliği ve niceliği Ek-2’de yer alan açıklamalar doğrultusunda raporda belirtilir. Gerektiğinde birden fazla özel gereksinim alanı işaretlenir. İşaretlenen alanlardan en üst düzeyi özel gereksinim olarak kabul edilir. Özel gereksinimler birden fazla olduğunda en üst düzeyde olan veya aynı düzeyde birden fazla olduğunda hepsi birden özel gereksinim formuna işlenir, bunlar arasında matematiksel işlem sayısal değerler ve formüller ile hesaplanmaz.

h. Talep edilmesi halinde çocuğun özel gereksinimi dikkate alınarak çalıştırılamayacağı işlerin niteliği rapora mutlaka yazılır.

ı. Bireylerden engellilik durumu sürekli olarak tekerlekli sandalye veya sedye kullanımını gerektirecek nitelikte olanlar ile sadece engelliliğine uygun hareket ettirici özel tertibatlı otomobil dışında kalan araç ve taşıt kullanabilecek olanların durumu raporun açıklama kısmına yazılar.

Yani, çocuklar için verilen raporlarda artık ağır veya hafif engelli ifadesi yerine "Özel Gereksinim Değerlendirmesi" ifadesinin kullanılması, matematiksel hesaplamaların yapılmaması en önemli başlıklardan bazıları. Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkındaki Yönetmelik ile ihtiyaç sahibi ailelerin 2022 Sayılı kanundan yararlanması kolaylaştırılacaktır. Bu, Sosyal Devlet olmanın bir göstergesidir.

Bizlerin en büyük duası ve dileği, çocuklarımız hasta olmasın ve dünyaya hasta olarak dünyaya gelmesin. Ancak bazı şeyler hiç elimizden gelmiyor. Geleceğimizin teminatı olan çocuklarımızın sağlıklı olması dileğiyle, bir sonraki yazımda görüşünceye dek, şimdilik hoşçakalın.