Değerli okurlarım , 18 yaş öncesi ve Stajyerlikte çalışılan sürelerin Emeklilikte değerlendirilmesi ile ilgili yoğun bilgi kirliliği olması nedeniyle bu konuyu ayrıntılı bir şekilde sizlerle paylaşmak istedim.

Hükümetten Emekli olmayı bekleyenlere müjde! Stajyer Sigorta girişleri kabul edildi!” gibi haberlere itibar etmeyiniz.

Söz konusu haberlerde sunulan ve sanki kanunlaşarak kabul edildiği izlenimi verilen haberlerde staj sürelerinin de emeklilik hesabında sayılacağı yer almaktadır. Bu haberler 6552 Sayılı İŞ KANUNU İLE BAZI KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI İLE BAZI ALACAKLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASINA DAİR KANUN görüşmeleri sırasında daha kanun hükmünde kararname iken verilen ve eklenilmesi istenen bir kanun teklifi bileşeni üzerinden yapılmaktadır. Ve teklif, kanuna eklenilmesi istenmiş, ancak kanunlaşarak yürürlüğe giren yasada yer almamıştır.

İnsanların akıllarını karıştıran ve medya da da yanlış bilgiler verilmesine neden olan kanun teklifi ise şu şekilde idi ;

31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 5'inci maddesine göre; 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler hakkında iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası; meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler hakkında ise iş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulanmaktadır. Yine aynı maddeye göre; bu sayılanlar, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılmakta ve bunlardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar hakkında ayrıca genel sağlık sigortası hükümleri uygulanmaktadır. 5510 sayılı Kanunun "Sigortalılığın başlangıcı" başlıklı 7'nci maddesine göre de; sigorta hak ve yükümlülükleri 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için çalışmaya, meslekî eğitime veya staja başladıkları tarihten itibaren başlamaktadır. Ancak; 5510 sayılı Kanunun 38'inci maddesine göre malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında dikkate alınacak sigortalılık süresinin başlangıcı; malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olarak ilk defa kapsama girildiği tarih olarak kabul edildiğinden, çıraklar ve stajyerler çıraklık ve staj süreleri için malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortasından sağlanan haklardan yararlanamamaktadır. Bir taraftan; çırak veya stajyer öğrenci olarak çalışanlar 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılırken ve de çırak veya stajyer olarak çalışmaya başlanılan tarih sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabul edilirken, diğer taraftan da; bu hakların sadece kısa vadeli sigorta kolları ile sınırlı tutulması eşitsizliğe ve dolayısıyla mağduriyete neden olmaktadır.

Bu itibarla; çırak olarak çalışmaya veya staja başlanılan tarih uzun vadeli sigorta kolları bakımından da sigortalılık başlangıç tarihi olarak esas alınmalı, çıraklık ve staj süresi için borçlanma hakkı verilmelidir. Uygulamada; doğum, askerlik, aylıksız izin, doktora veya uzmanlık, avukatlık stajı gibi hatta bir çalışma ya da sigortalılık olmaksızın geçen bazı süreler borçlanılabilmektedir. Ayrıca meslek lisesi stajı veya çıraklık sigortası başlangıcından sonra doğum yapanlar isterlerse doğum borçlanması yapıp emekliliklerini öne alabilmektedir. Anayasanın eşitlik ilkesi de dikkate alınarak, uygulamada adaletin sağlanması için, aslında fiilen bir çalışmaya ve sigortalılığa dayanan çıraklık ve staj süresine borçlanma hakkı tanınmalı, bu çalışmalar sigortalılık başlangıç tarihi yönünden de dikkate alınmalıdır. Bu Kanun teklifinde; yaşanan mağduriyetin giderilmesinin yanında mesleki eğitimin özendirilmesine de katkıda bulunmak amacıyla çırak veya stajyer öğrenci olarak çalışılan süreler için borçlanma hakkı verilmesi ve sigortalılık başlangıç tarihinin uzun vadeli sigorta kolları uygulamasında da çırak olarak çalışmaya veya staja başlanılan tarih olarak esas alınması öngörülmektedir.

Madde 1- Çırak veya stajyer öğrenci olarak çalışılan süreler için borçlanma hakkı verilmesi ve sigortalılık başlangıç tarihinin uzun vadeli sigorta kolları uygulamasında da çırak olarak çalışmaya veya staja başlanılan tarih olarak esas alınması öngörülmektedir. Böylece, hem kuruma gelir sağlanması, hem de o dönemdeki çalışmaların boşa geçmiş olmasının önlenmesi, bu konudaki mağduriyetin giderilmesi ve mesleki eğitimin özendirilmesi amaçlanmaktadır. Madde 2- Yürürlük maddesidir. Madde 3- Yürütme maddesidir.

Bu şekilde verilen kanun teklifi ne yazık ki kabul edilmemiş ve staj süreleri emeklilik hesabında dikkate alınmamaya devam edilmiştir.

506 sayılı Kanuna göre stajyerler için analık, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile bu Kanunun 35 inci maddesi hükümleri uygulanmamakta olup, stajyerler için kazaları ve meslek hastalıkları ile hastalık sigortaları hükümleri uygulanmaktadır.

5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin (b) bendine göre; " 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler hakkında iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası; meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 46 ncı maddesine tabi olarak kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden aylık prime esas kazanç , 82 nci maddeye göre belirlenen günlük prime esas alt sınırının otuz katından fazla olmayanlar hakkında ise iş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulanır. Bu bentte sayılanlar, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılırlar ve bunlardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar hakkında ayrıca genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır." denilmektedir.

Her iki Kanun uygulamasından da anlaşılacağı üzere stajyer hakkında (Kısa Vadeli Sigorta Kollarından) iş kazaları ve meslek hastalıkları hükümleri uygulanmaktadır.

Stajyer için ödenen primlerin Kısa Vadeli Sigorta Kolları tabi olması sonucunda staj dönemindeki sigorta başlangıcı emeklilik , yaş ve prim hesabında dikkate alınmaması anlamına gelmektedir. Emeklilik hesabında sigorta başlangıcının kabul edilebilmesi için Uzun Vadeli Sigorta Kollarına (malullük, yaşlılık ve ölüm) tabi prim ödenmesi gerekmektedir.

Sigortalının ilk sigorta başlangıcı staj yaptığı döneme denk geliyorsa maalesef emeklilik hesabında staj başlangıcı sigortası dikkate alınmamaktadır. Sigortalı hakkında ne zaman Uzun Vadeli Sigorta Kollarına (malullük, yaşlılık ve ölüm) tabi prim ödenmeye başlandı ise o tarih sigorta başlangıcı kabul edilip emeklilik yapılmaktadır.

Haftaya görüşmek üzere , sosyal güvenlikle kalın.