SORU: Fuat Bey, (4/c) Emekli Sandığı emeklisi iken, ölen bir kişinin mirasçıları; ev hanımı eşİ ve evli ev hanımı bir kız ile evli çalışan bir oğlu bulunmaktadır. Çocuklarının yaşı hayli büyüktür. Emekli maaşının bu 3 mirasçı arasında bölüşümü nasıl yapılır?
YANIT: Değerli okurum , Mirasçılık ile aylık bağlanması açısından hak sahipliği birbirinden farklı. 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını dolduran erkek çocuğun anne veya babasından yetim aylığı alma hakkı yok. Kız çocuğuna aylık bağlanabilmesi için ise diğer şartların yanı sıra evli olmaması gerekiyor. Buna göre, erkek ve kız çocuk mirasçı olmakla birlikte hak sahibi sayılmıyor ve babalarından aylık alma hakları yok. Eş, hak sahibi olup, Emekli Sandığı’na tabi çalışmayıp, emekli aylığı da almadığından, ayrıca kendisinden başka aylık bağlanacak çocuğu olmadığından, eşinin emekli aylığının yüzde 75’i kendisine dul aylığı olarak bağlanır. Bu sorunuza ek olarak genel bir açıklama yapmam gerekirse, burada eş ; reddi mirasta dahi bulunsa bu maaşını alabilecektir.
MEVSİMLİK İŞÇİ TAZMİNAT ALIR MI ?
SORU: Fuat Bey, 2011 yılından bu yana sezonluk işçi olarak çalışıyorum. Öğrenci olduğum için son olarak bu sene çalışacağım. Tazminat talep edebilir miyim?
YANIT: Değerli okurum , Çalışması, sizin gibi birkaç mevsimi kapsayacak ve devam edecek şekilde olanların mevsim bitmesiyle iş sözleşmesi sona ermez, askıda kalır. Mevsim bitimi ile askıya alınan iş sözleşmesi, tarafların fesih iradesi yoksa feshedilmiş sayılmaz. Ertesi yılın başında işe alınmayan işçinin iş sözleşmesi işveren tarafından feshedilmiş sayılır. Davet edilmesine rağmen işçi işe başlamaz ise iş sözleşmesi işçi tarafından feshedilmiş sayılır.
Mevsimlik iş sözleşmesi, devam ederken kıdem tazminatına hak kazandıran nedenlerden birine bağlı olarak sona ererse, işçi kıdem tazminatına hak kazanır. Sezon sonunda kendi iradenizle işten ayrılmanız halinde kıdem tazminatına hak kazanamazsınız.
58 YAŞINIZI DOLDURMANIZ GEREKİYOR
SORU: Fuat Bey, 1986 yılından 116 gün prim ödemem var. 4 yıl 20 gün Bağ-Kurum var. 2 yıldan beride sigortalı işte çalışıyorum. 1989’da doğum yaptım. Ve 1993 bir doğum daha yaptım. Ne zaman ve kaç günden emekli olurum? 3600 günden yararlanabilir miyim?
YANIT: Değerli okurum , Sigortalı çalışmanızla 540 gün daha prim ödeyerek, Bağ-Kurdan sonra SSK’ya ödediğinizi primi 1260 güne tamamlamanız halinde, SSK’da emekli olmak için; 20 yıl sigortalılık süresi, 5150 gün prim ödeme ve 5150 gün prim ödeme şartlarına tabi olursunuz. İki doğumunuz sonrasındaki iki yıllık sürelerde prim ödemeniz yoksa doğumlarınızı borçlanarak 1440 gün kazanabilirsiniz. Borçlanmadan sonra 874 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 5150 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. 3600 günle 58 yaşınızı dolduracağınız 2029’da emekli olabilirsiniz.
1 YIL DAHA SABREDİN
SORU: Fuat Bey, 1967 doğumluyum.1990 sigorta girişim var. 18 ay askerlik yaptım. Askerliği borçlanırsam, ne zaman emekli olurum?
YANIT: Değerli okurum , Askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinden önce yapmış olmalısınız. Askerlik sürenizin 200 gününü borçlanmanız halinde, başlangıç tarihiniz 200 gün geri gider ve emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5450 gün prim ödeme ve 51 yaş şartlarına tabi olursunuz. Toplam 5450 gün prim ödemiş olmanız şartıyla, 51 yaşınızı dolduracağınız 15 Ocak 2018’de emekli olabilirsiniz.
GÜNLERİNİZİ İHYA YAPABİLİRSİNİZ
SORU: Fuat Bey, Babam 1959 doğumlu. 4/b Bağ-Kur başlangıç tarihi 3/4/1987’dir. 2008 deki yasaya kadar hiç ödeme yapmadığı için borçlarla birlikte, sigortalılık süresi de silindi. Şimdi bu süreleri ihya etsek; ortalama ne kadar tutar ve emeklilik için yaşı dolmuş mudur?
YANIT: Değerli okurum , Babanızın durdurulan sigortalılık süresi dışında 3/4//1987 den beri boşluğu yoksa, yani Bağ-Kur sigortası devam ediyorsa, silinen prim borcuna ilişkin süreleri ihya ederseniz, emekli olmak için; 25 tam yıl ve 9000 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabi olur. Ve ihya sonucu çıkan prim borcunu ödediğiniz tarihte emekli olabilir.
PRİMİNİZİ TAMAMLAMANIZ GEREK
SORU: Fuat Bey, 1956 doğumluyum. İsteğe bağlı Bağ-Kur başlangıç tarihim 9/08/2001. Primlerim kesintisiz ödenmektedir. Ne zaman emekli olabilirim?
YANIT: Değerli okurum , 4/b (Bağ-Kur) statüsünden emeklilik için 15 tam yıl (5400 gün) prim günü ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. 60 yaşınız daha önce dolacağından, 15 tam yıl prim gününü tamamladığınızda emekli olmaya hak kazanırsınız.
ASKERLİK BORÇLANMANIZ SİZİ ERKEN EMEKLİ ETMEZ
SORU: Fuat Bey, 1975 doğumluyum. 15 /06/ 1996’da sigortalı oldum. 1998’de askere gittim ve 18 ay yaptım. Şu an 1585 gün primim var. Askerliği de borçlanırsam ne zaman emekli olabilirim?
YANIT: Değerli okurum , Emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5825 gün prim ödeme ve 56 yaş şartlarına tabisiniz. 4240 gün daha prim ödeyerek toplam prim ödemenizi 5825 güne tamamlamanız şartlıya, 56 yaşınızı dolduracağınız 6 Nisan 2031’de emekli olabilirsiniz. Askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinden sonra yaptığınızdan, askerlik borçlanması prim ödeme gün sayınızı artırır. Ancak emekli olma şartlarınızı değiştirmez.
İtibari hizmet süresine tabi hizmet süreleri de muvazzaf ve yedek subay, astsubay, uzman jandarma çavuş ve uzman erbaşlar ile kanunları gereğince aylıkları ödenmek suretiyle, kurumları ile ilgili kesilmeyerek harp, seferberlik, seferberliği gerektiren iç tertip hareketlerine katılan sivil iştirakçiler, Anayasa veya Türkiye’nin taraf olduğu uluslar arası antlaşmalar uyarınca yabancı ülkelere gönderilen TSK’da görev yapanlar için öngörülmüştür.
ANCAK 2019 DA EMEKLİ OLURSUNUZ
SORU: Fuat Bey, 21/04/1964 doğumluyum. 1/1/1996’da tarım Bağ-Kuruna giriş yaptım. 1984- 1986 tarihinde 18 ay askerliğimi yaptım. Askerliğimi borçlanırsam hangi tarihte emekli olabilirim?
YANIT: Değerli okurum , Askerlik sürenizi borçlanmanız halinde, emekli olmak için; 25 tam yıl(9000 gün) prim ödeme ve 53 yaş şartlarına tabi olursunuz. Ara vermeden prim ödemeniz halinde, priminizi 9000 güne tamamlayacağınız 1 Temmuz 2019’da emekli olabilirsiniz.
Değerli okurlarım, Yeni yılınızı şimdiden kutlar , Sağlık ve huzur içerisinde sosyal güvenlik dolu bir yıl dilerim.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.