Takip Et

SON DAKİKA

Av. Elif UÇAN AYDIN

HİZMET TESPİTİ DAVASI

23 Mart 2021, Salı

     

Sigorta bildirimi yapılmaksızın ya da eksik yapılmak suretiyle çalıştırılan işçinin, Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmeyen sürelerinin tespiti ve bu süreler için sigortalı olması bakımından açacağı dava hizmet tespiti davasıdır. Bu haftaki yazımızda hizmet tespiti davasının detaylarını ele alacağız.

Sosyal güvenlik hakkı Anayasa’da düzenleme altına alınmış ve kişilerin vazgeçilmez haklarındadır. Bu çerçevede devletin bireylere sosyal güvenliği sağlama yükümlülüğü bulunmaktadır. Ülkemizde Anayasa’da yer alan düzenleme haricinde 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu sosyal güvenlik hakkı dolayısıyla varlığını sürdürmektedir. Bu kapsamda kişilerin sigortalı olması zorunlu kılınmaktadır. Ne var ki işveren karşısında zayıf pozisyonda olan işçiler kimi zaman işten çıkarılma korkusu ile sigortasız olarak çalışmak durumunda kalabilmektedir. Halbuki kanun hükümleri çerçevesinde işverenlere çalışanı ve kamu düzenini korumak maksadıyla bildirim yükümlülüğü getirilmiş bunun yanı sıra denetime tabi tutulmuşlardır. Yine de kayıt dışı istihdamlar söz konusu olabilmektedir ve bu durumda hizmet tespiti davası gündeme gelmektedir.

İşçi bu dava neticesinde geriye dönük olarak sigortalı olabilmektedir. Bunun için kanunen bazı şartlar öngörülmüştür. Buna göre;

  • İşyeri, 5510 Sayılı Kanun hükümlerine uygun düşecek işyerlerinden olmalıdır.
  • İşçinin sigortasız çalışmış olmalı ve bu durumun SGK tarafından tespit edilmemiş olmalıdır.
  • Uzun vadeli sigortaların söz konusu olması gereklidir. Yaşlılık, hastalık, ölüm gibi sigortalar bu kapsamda değerlendirilmez.
  • Hak düşürücü sürelerin dolmamış olması gereklidir.

İşçi hizmetinin geçtiği yılın sonundan itibaren 5 yıl içerisinde dava açma hakkına sahiptir. Örneğin, işçi Nisan 2017 yılında işten ayrılmış ise 2017 yılının sonunda süre başlayacaktır. Bu süre işçinin sigorta bildiriminin hiç yapılmaması halinde söz konusudur. Bunun haricinde işçinin tek gün dahi sigortaya bildiriminin yapılması halinde sigortalı gösterilmeyen günler bakımından her zaman dava açmak mümkündür. İlgili süre hak düşürücü süre olup sürenin aşılmasından sonra dava açma hakkı düşmektedir.

Hizmet tespiti davaları sigortası yapılmaksızın çalıştırılan işçi tarafından açılır. İşçinin ölmüş olması halinde kendisine gelir ya da aylık bağlanmasına hak kazanan mirasçıları da hizmet tespiti davası açabilmektedir. Bu kişiler için hak düşürücü olan 5 yıllık süre murisin vefatından itibaren başlamaktadır. Dava sigorta yapmayan işyeri ya da işverene karşı açılmaktadır. SGK hizmet tespiti davaları bakımından davalı sıfatını taşımamakta, davada feri müdahil olarak yer almaktadır. Burada görevli mahkeme iş mahkemesidir. İş mahkemesi bulunmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemesi davaya iş mahkemesi sıfatıyla bakacaktır. Yetkili mahkeme ise davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir.

Kamu düzenini ilgilendirmesi nedeniyle hizmet tespiti davalarında hakimin re’sen araştırma yükümlülüğü bulunmaktadır. Yani fiili çalışma davacı tarafından ispatlanabileceği gibi hakim tarafından da araştırılmalıdır. Bu nedenle bu davalarda tanık delili son derece önem arz etmektedir. Hakim, işçinin uyuşmazlık yaşadığı işyerindeki çalışanları veyahut komşu işyerlerinde çalışan işçileri re’sen tanık olarak dinleyebilmektedir.

Davanın kabul edilmesi halinde işçinin sigortalı olarak bildirilmeyen süresi, yeni prim ödeme günü sayısı ve o günlerdeki prime esas kazancı tespit edilmiş olacaktır. Sosyal Güvenlik Kurumu işverenin bildirim yapmadığı döneme ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinin düzenlenmesini talep ederek ayrıca işverenin bildirim yapmadığı döneme ilişkin primleri, gecikme zammı ve gecikme cezası ile işverenden tahsil etmektedir.

Son olarak re’sen araştırma ilkesi gereğince hizmet tespiti davalarından feragat edilmesine dair Yargıtay’ın farklı kararları bulunmaktadır. İşverenin davayı kabul etmesi ya da işçinin feragat talepleri hakim tarafından kabul edilmeyebilir ve dava sürdürülmeye devam edebilir. Anayasa kapsamında düzenlenen vazgeçilmez nitelikte bir hak olduğu için hizmet tespiti davasından feragat edilemeyeceğine dair görüş hakimdir.



Yazarın Tüm Yazıları

RUHSATSIZ SİLAH BULUNDURMA/TAŞIMA SUÇU

17 Ağustos 2021, Salı

KORUMA KARARI VE İHLALİ

4 Ağustos 2021, Çarşamba

ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ (İZALE-İ ŞUYU) DAVALARI

27 Temmuz 2021, Salı

KAT MALİKLERİNİN HAKLARI VE BORÇLARI

14 Temmuz 2021, Çarşamba

İLAMSIZ İCRA TAKİBİ

7 Temmuz 2021, Çarşamba

KİRASINI ÖDEMEYEN KİRACININ TAHLİYESİ

29 Haziran 2021, Salı

YASAL ÖNALIM HAKKI

22 Haziran 2021, Salı

VEKALETNAME NEDİR VE NASIL SONA ERER?

15 Haziran 2021, Salı

ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİ KURMA HAKKI

8 Haziran 2021, Salı

MOBBİNG (PSİKOLOJİK TACİZ)

1 Haziran 2021, Salı

ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMELERİ

25 Mayıs 2021, Salı

ARACIN PERT OLMASI DURUMU

18 Mayıs 2021, Salı

SOKAĞA ÇIKMA YASAĞI VE MASKE TAKMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNE DAİR PARA CEZALARI İPTAL EDİLEBİLİR Mİ?

11 Mayıs 2021, Salı

İŞ KAZASI DOLAYISIYLA AÇILABİLECEK TAZMİNAT DAVALARI

4 Mayıs 2021, Salı

DAVA AÇMADAN İSİM VEYA SOYİSİM DEĞİŞTİRME MÜMKÜN MÜ?

27 Nisan 2021, Salı

İŞ KAZASI VE İŞ KAZASI SAYILAN DURUMLAR

20 Nisan 2021, Salı

NAFAKA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİ

13 Nisan 2021, Salı

MİRASIN REDDİ

6 Nisan 2021, Salı

ÜCRETSİZ İZİN UYGULAMASI VE EŞİTLİK İLKESİ

30 Mart 2021, Salı

HİZMET TESPİTİ DAVASI

23 Mart 2021, Salı

İŞE İADE DAVALARI VE HUKUKİ SONUÇLARI

16 Mart 2021, Salı

EVLİ KADININ KENDİ SOYADINI KULLANMASI

9 Mart 2021, Salı

HASAR DANIŞMANLIK ŞİRKETLERİ

2 Mart 2021, Salı

MİRAS HUKUKUNDA TENKİS DAVASI

23 Şubat 2021, Salı

MİRASÇILIK BELGESİ (VERASET İLAMI) NEDİR?

16 Şubat 2021, Salı

İKİNCİ EL ARACIN KİLOMETRESİNİN DÜŞÜRÜLMESİ

9 Şubat 2021, Salı

AYIPLI MAL NEDİR? TÜKETİCİNİN HAKLARI NELERDİR?

2 Şubat 2021, Salı

ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASI

26 Ocak 2021, Salı