Geçen yazılarımda Latmos’ u anlatmaya çalışmıştım. Latmos bir iki sayfa yazı ile anlatılabilecek kadar bir yer değil elbette. Abartı olmasın ama kitaplara sığmaz. Büyük Menderes Platformu olarak son üç toplantımızda Latmosu, Beşparmak dağlarını, Amizonu, Madran dağlarını konuşuyoruz, konuşmaya devam edeceğiz. Her toplantımızda inanın çok değerli bilgiler öğreniyoruz. Latmosla ilgili, Magnesia ile ilgili, Nysa ile ilgili, Doğal hayatla ilgili, ekosistem ile ilgili, kültürel varlıklarımız ve değerlerimiz ile ilgili. Bu konularla ilgili iki satır bile yazı yazacak olsam - ki bu kadar içerikli bilgi yüklü yazıları yazacak bilgi de bende yok! O zaman ne yapabilirim? bu konularda yetkin hocalarımıza, akademisyenlere, STK temsilcilerine, dostlarıma başvururum. Onlardan aldığım bilgileri karınca kararınca derleyip toparlayıp sizlerle paylaşmaya çalışırım. Nitekim Latmos ile ilgili, bölge ile ilgili neler yapılabilir? neler yapılmalı? ya da neler yapılmamalı sorularının yanıtlarını ararken yapılabilecekler arasında bir madde olarak Latmos’un, Beşparmak dağlarının hatta uzantısı niteliğinde olduğu için Madran dağlarını da içine alacak şekilde Jeopark olmalıdır şeklinde bir öneri görüyoruz. Nedir bu Jeopark? Nedir Jeoturizm?

JEOTURİZM VE JEOPARK

‘’jeopark" kavramı, 1991 yılında, Fransa'nın Digne kentinde düzenlenen Birinci Uluslararası Jeolojik Mirasın Korunması Sempozyumu sırasında 30'dan fazla ülkeden gelen 100'ü aşkın katılımcı tarafından imzalanan bu bildirgeyle ortaya çıktı. Bildirgede de vurgulandığı gibi, belirli bir zamana kadar pek çok ülkede kültürel mirası ya da belli bir bölgedeki bitki örtüsünü korumaya yönelik çalışmalar vardı. Ancak bu çalışmalar, bilimsel açıdan önemli, yerkürenin oluşumuna ışık tutan, ya da estetik değeri olan jeolojik oluşumların korunmasıyla ilgili herhangi bir önlem alınmamış, yürürlükte olan pek çok çevre koruma programı, jeolojik oluşumların bilimsel ve estetik değerini önemseyecek biçimde tasarlanmamıştı. Oysa, bu bildirgede de ifade edildiği gibi jeolojik miras niteliğindeki yerler, hem yerkürenin oluşumunu daha iyi anlamamız, hem de bu bilgilerin gelecek kuşaklara aktarılması bakımından çok önemli. Burada basit bir örnek vermek gerekirse Dere yatağına yapılacak evlerin zaman içinde mutlaka su altında kalacağını söyleyerek, anlatarak, yasa-yönetmelik koyarak çözemediğimizi görüyoruz. Bizler, jeoparklar yoluyla doğayı öğrenebilir doğayla barışık yaşamanın gereğini kavrayabiliriz. Bu alanları ve de burada kurulacak müzeleri gezip gördüğümüzde bu kayalıkların, yer yapısının oluşumlarını anlayabildiğimizde dere yataklarına konutların yapılmaması gerektiğini anlamamıza neden olabilir en basit anlatımıyla. Jeoparklar koruma, sürdürülebilir kalkınma ve toplum katılımının ortaklaşa uygulanabildiği alanlar olmaları nedeniyle tanınırlıkları giderek artan alanlardır. O yörenin tanıtımına dolayısıyla ekonomik kalkınması için çok önemli yerlerdir. Uluslararası öneme sahip olmaları konusu ise apayrı bir olumluluktur. Jeopark, arazi-toplum ilişkisinin farklı bir boyutta ele alınmasıdır. Jeoparklar bilgi tabanlı toplum olmanın, artan şehirleşme dolayısıyla genç nesillerin doğaya yabancılaşmasının önüne geçmesi nedeniyle geleceğimiz için özellikle önemlidir. Jeopark alanlarının odaklandığı öncelikli konular arasında, doğal kaynaklar, jeolojik tehlikeler, iklim değişikliği, eğitim, bilim, kültür, kadınlar ve toplumsal cinsiyet eşitliği, sürdürülebilir kalkınma, yerel bilginin korunması ve jeolojik koruma bulunmaktadır.

LATMOS BEŞPARMAK JEOPARKI

Son zamanlarda ülkemizde jeopark proje girişimlerinin sayısı da artmaya devam etmektedir (Kızılcahamam-Çamlıdere Jeoparkı, Nemrut volkanı-Van Gölü Jeoparkı, Karapınar Jeoparkı, Tuzgölü Jeoparkı, Mut Jeoparkı, Narman Mutluluk Vadisi Jeoparkı, Pamukkale Traverten Jeoparkı, Kapadokya Jeoparkı).

Yukarıda ifade etmeye çalıştığım durumlar Latmos için de geçerli. Latmos ile ilgili olarak böyle bir beklentimiz vardır. Nitekim bu beklentilerimizi karşılama konusunda bölgemizde çalışmaların olduğu bilgisini almış olmak bizleri ayrıca mutlu etmiştir. İlgili bakanlıkların ilgili kişileri, Üniversitelerimizin, akademisyenlerimizin ve de STK temsilcilerinin katılımlarıyla bu çalışmalar devam etmektedir. Umarım en kısa sürede bunun sonuçlarını alırız, ve böylelikle Türkiye’nin ilk ve tek UNESCO jeoparkı Manisa’da bulunan Kula UNESCO Küresel Jeoparkı’nın yanına Beşparmak yada Latmos Jeopark olarak ikinci sırada yerini alır. Böyle bir durumda bu bölgenin Jeopark olarak ilan edlmesi beraberinde bu bölgenin aynı zamanda Milli park ve UNESCO Dünya kültürel Miras listesinde yerini almasını da tetikleyecektir. (Bu arada bu bölgenin UNESCO geçici Dünya Miras listesinde bile henüz yer almadığımızı hatırlatmak isterim.) Dünyada eşi benzeri olmayan bu bölgemiz hak ettiği değeri görmüş olacaktır.

Bu yazıyı yazmaya başladığım gün ‘’Bu arada Latmos ,Heraklia deyince buralarla ilgili olarak Doç.Dr.Zeliha GİDER BÜYÜKÖZER hocamızın henüz bizlerle haklı olarak paylaş(a)madığı Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından bu günlerde paylaşılmasını beklediğimiz çok önemli arkeolojik bulguların haberini heyecanla beklediğimizi ifade etmek istiyorum.’’ Diye yazmış idim. O beklenen müjde iki gün önce geldi .Kamuoyu ile paylaşıldı. Önümüzdeki süreçte bu güzellikleri sizlerle paylaşmak arzusu ile…