Tahran'da Türkiye, İran ve Rusya arasında "Astana Formatında Yedinci Üçlü Zirve Toplantısı" gerçekleştirildi.

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin ev sahipliğinde, Tahran Uluslararası Konferans Salonu'ndaki toplantıya, Reisi ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin katıldı.

ZİRVENİN ARDINDAN ORTAK BİLDİRİ YAYIMLANDI

Üçlü zirvenin ardından ortak bildiri yayımlandı. Ortak bildiride şu ifadeler yer aldı:

Liderler Astana Sürecinin, Suriye krizinin barışçıl ve sürdürülebilir çözümündeki öncü rolüne vurgu yapmışlardır.

Devlet Başkanları Suriye'nin egemenliği, bağımsızlığı ve toprak bütünlüğüne bağlılıklarını vurgulamışlardır.

Terörün her tür ve biçimiyle mücadele etmek amacıyla birlikte çalışmaya devam etme kararlılıklarını dile getirmişlerdir.

Komşu ülkelerin milli güvenliğini tehdit eden sınır ötesi saldırılar ve sızmalar dahil olmak üzere ayrılıkçı gündemlere karşı durma kararlılıklarını vurgulamışlardır.

Suriye'ye ait olması gereken petrol gelirlerinin yasadışı olarak ele geçirilmesine ve aktarılmasına karşı olduklarını ifade etmişlerdir.

Terörle mücadelede süregelen işbirliğinin devam ettirilmesi teyit edilmiştir

İdlip Gerginliği Azaltma bölgesi ve çevresindeki durumdaki normalleşmenin sürdürülebilir olmasını sağlamak için daha fazla çaba göstermek hususunda mutabık kalmışlardır.

"TERÖRÜ SURİYE'DEN SÖKÜP ATACAĞIZ"

Zirvenin açılışında konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamalarından öne çıkanlar:

Terör odaklarını Suriye'den atmakta kararlıyız. Bölücü terör örgütleri Suriye'den tamamen atılmalı. Astana garantörleri olarak Rusya Federasyonu ve İran'dan beklentimiz, bu mücadelede Türkiye'ye destek olmalarıdır. Bölgemizin geleceğinde bölücü teröre ve uzantılarına yer olmadığının kesin olarak anlaşılması gerekiyor. PKK-YPG dış destekle Suriye'yi bölüyor.

Suriyeli sığınmacıların ülkelerine gönüllü, güvenli ve onurlu geri dönüşleri de Astana sürecinin önemli gündem maddelerinden biridir. Siyasi çözümde ilerleme ve dönmek isteyenlerin kötü muameleye maruz kalmayacaklarından emin olması geri dönüşler için temel teşvik unsurlarıdır.

Tel Rıfat ve Münbiç terör yatağı haline dönüşmüştür. Terör örgütünün sığındığı bu limanları temizlemenin vakti esasen çoktan gelmiştir.

Önümüzdeki dönemde de eli kanlı terör örgütlerine yönelik tavizsiz mücadelemizi sürdüreceğiz.

(Suriye'de) Anayasa Komitesinin başarısızlığı Astana sürecinin başarısızlığı olarak görülmektedir. Komitenin hızla somut sonuçlar elde etmesi temin edilmeli.

Astana Süreci öncü rolünü kaybetmemeli, uluslararası kamuoyuna sürecin ilerlediği gösterilmelidir. Bu maksatla rejim nezdinde gereken telkinlerde bulunulmalı.

Değerli dostum Putin'in müteakip zirvemize ev sahipliği yapma teklifini memnuniyetle karşılıyorum.

REİSİ: SURİYE'NİN KADERİNE SURİYELİLER KARAR VERMELİ

Suriye krizinde diplomatik çözümü desteklediklerini belirten İran Cumhurbaşkanı Reisi, Suriye'nin kaderine Suriyeliler karar vermeli, ABD ordsunun Suriye'deki gayrımeşru varlığı ülkeyi istikrarsızlaştırıyor" dedi.

Reisi, Suriye'yi istikrara kavuşturmanın tek yolunun, bu ülkenin ordusunun sınırlarda güçlü mevcudiyeti ve Esed rejiminin komşu ülkelerle iş birliği olduğunu savunarak, "Suriye sınırlarının ihlali terörle mücadeleye yardımcı olmamıştır" ifadesini kullandı.

Reisi, Suriyeli mülteciler konusuna da değinerek, "Bu mesele çok önemlidir. Uluslararası toplum, yerinden edilmiş Suriyeli mültecilerle ilgili krizi çözme sorumluluğunu taşıyor. Bu konuda yapılacak her türlü girişimi destekleyeceğiz." diye konuştu.

ABD'nin tek taraflı politikalarını, Suriye ve diğer ülkelere yönelik yaptırımlarını da kınayan Reisi, bu yaptırımların ülkelerin egemenliğiyle çeliştiğini vurguladı.

Suriye'de askeri çözüm yolunu desteklemediklerini belirten Reisi "Suriye'deki krizin başlamasının üzerinden 11 yıl geçti ve İran, hala krizin tek çözümünün siyasi olduğuna ve askeri çözümün durumu daha da kötüleştireceğine inanıyor." değerlendirmesinde bulundu.

Reisi, İsrail'in Suriye'ye yönelik saldırılarının ve Golan'ın işgalinin bu ülkenin egemenlik haklarının ihlali olduğunu kaydetti.

PUTİN: SURİYE'DE TERÖRE KARŞI ORTAK ÇABAMIZI SÜRDÜRECEĞİZ

Rusya Devlet Başkanı Putin de Suriyelilerin geleceklerine karar verebilmeleri sağlanmalı. Suriye'nin geleceği için Suriyelilerin aralarında anlaşmaları gerekli. Suriye'de teröre karşı ortak çabamızı sürdüreceğiz" dedi.

ERDOĞAN-PUTİN GÖRÜŞMESİ

Erdoğan, üçlü zirve öncesi Rusya Devlet Başkanı Putin ile bir araya geldi.

İki lider Ukrayna savaşından sonra ilk kez yüz yüze görüştü. Tahran Uluslararası Konferans Salonu'ndaki baş başa görüşme, yaklaşık 1 saat sürdü.

Görüşme öncesi Putin ile kameralar karşısına geçen Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Son İstanbul görüşmelerinde de Rus heyetinin yaklaşım tarzı çok olumluydu. Buradan alacağımız netice tüm dünyayı da olumlu etkileyecektir" dedi.

Türkiye'nin gıda ve tahıl konularındaki arabuluculuk çabaları için Erdoğan'a teşekkür eden Putin de "Türkiye-Rusya ilişkileri her şeye rağmen gelişiyor, ticaret hacmi hızla artıyor" ifadelerini kullandı.

Ukrayna'dan tahılın çıkarılması sorununa da değinen Putin, "Arabuluculuk çabalarınız, gıda sorunları ve Karadeniz üzerinden tahıl ihracatı ile ilgili müzakereler için Türkiye'de platformu sağlamanızdan dolayı sizlere teşekkür ederim. Arabuluculuğunuz sayesinde ilerleme kaydettik. Tüm sorunlar henüz çözülmedi ancak ilerlemenin olması iyidir." diye konuştu.

Bu görüşmenin ardından şu sıralarda Erdoğan, Putin ve İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Astana formatında üçlü zirve gerçekleştiriyor.

Zirvenin ana gündem maddesi Suriye. Suriye'deki son durum, yeni anayasa, siyasi çözüm süreci, terörle mücadele ve mültecilerin geri dönüşü gibi başlıklar ele alınacak.

Öte yandan Suriye Dışişleri Bakanı'nın da Tahran'da olduğu belirtildi.

TERÖRLE MÜCADELEDE İŞ BİRLİĞİ VURGUSU

Erdoğan öncesinde ise İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile bir araya geldi. Sadabad Sarayı'nda gerçekleşen görüşme, yaklaşık 1 saat 30 dakika sürdü.

İki liderin başkanlık ettiği Türkiye-İran Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi'nin 7'nci Toplantısı'nın ardından basın toplantısı düzenlendi.

Toplantıda söz alan Erdoğan, "Covid sebebiyle ikili ticarette gerilemeye maruz kaldık. Şu an itibariyle 7.5 milyar doları yakaladık. 30 milyar dolara ulaşacağımıza inanıyorum" dedi.

Erdoğan, "Savunma sanayinde atacağımız adımlarla bu süreci hızlandırmamız mümkün. Gerek petrol gerek doğalgaz alanlarında atılacak adımlarla bu süreç hızlanabilir. Türkiye olarak son yıllarda savunma sanayinde bir sıçramamız var" diye konuştu.

Terörle mücadelede iş birliğinin önemine dikkat çeken Erdoğan, "Bu konudaki dayanışmamızı çok ama çok önemsiyorum. Terörle mücadelemiz büyük önem arz ediyor. PJAK, PKK, PYD, YPG ve FETÖ her iki ülkenin de ciddi manada baş belasıdır. Bunlar hangi ülkede olursa olsun o ülkenin huzurunu kaçırıyor" ifadelerini kullandı.