30 Ekim Cuma günü İzmir’de 6.9 şiddetinde yaşanan depremin ardından gözler Aydın’da olacağı iddia edilen depreme çevrildi. Çok sayıda uzman, İzmir depreminin ardından fayın harekete geçmesi nedeniyle Nazilli’den Kuşadası’na uzanan fay hattının harekete geçebileceğini, bu nedenle Nazilli başta olmak üzere Aydın’ın birçok ilçesinde büyük bir deprem olabileceğini ifade etti. Beklenen büyük deprem 20 Eylül 1899 tarihinde büyük Aydın Denizli depremi olarak bilinen felaketi akıllara getirdi.

(FOTOĞRAFLAR İÇİN TIKLAYIN)

İzmir depreminin ardından birçok deprem profesörünün yaptığı açıklama neticesinde Aydın’da yakın zamanda depremin olup olmayacağı merak konusu oldu. Bu merak bölgede yaşanan en büyük depremi akıllara getirdi. Aydın’da en büyük deprem 20 Eylül 1899 tarihinde yaşandı. 9 şiddetindeki depremde Osmanlı Devleti’nin arşivindeki bilgilere göre 750 kişi hayatını kaybederken 706 kişi yaralandı. 12 bin 932 hane ise yerle bir oldu. 80 bin kişi de depremin ardından evsiz kaldı. Kaynaklarda, şiddetine rağmen ölü sayısının daha fazla olmasını vatandaşların deprem anında incir hasadında olmasının engellediği belirtildi.

12 BİN HANE YERLE BİR OLMUŞTU

Osmanlı Devleti’nin arşivlerinde ve birçok yabancı kaynakta yer alan 9 şiddetindeki deprem 03.50’de yaşanmış ve 40 saniye sürmüştü. Hayatını kaybedenlerin ve yaralıların sayısı birçok kaynakta farklı olsa da Osmanlı Devleti Dönemi’ndeki arşivlere göre depremde 750 kişi hayatını kaybederken 706 kişi yaralandı. Aydın’da 350, Köşk, Sultanhisar, Atça ve Nazilli’de 2 bin 52, Kuyucak ve Ortakçı’da 2 bin 931, Sarayköy’de de 720 hane olmak üzere toplamda 12.932 hane yerle bir oldu. 80 bin kişi de depremin ardından evsiz kaldı.

DEPREMİN ARTÇILARI SEKİZ AY SÜRDÜ

Çok büyük bir alanı kapsayan ve büyük bir şiddetle gelen depremde çok sayıda kamu binası ve camilerin de yıkıldığı arşivlerde yer aldı. Kesin olmamakla birlikte depremin ardından Nazilli’de büyük bir yangının çıktığı da arşivler arasında. Depremin artçılarının sekiz ay boyuncu sürdüğü belirtildi.

İNCİR DÖNEMİ OLMASI ÖLÜ SAYISININ ARTMASINI ENGELLEDİ

Depremin şiddetinin 9 olması ve çok sayıda hanenin yıkılmasına rağmen ölü sayısının beklenenden az olmasının nedeni o dönemde vatandaşların tarım arazilerinde yaşaması olarak gösterildi. Bir kaynakta ölü sayısının az olmasının sebebi; depremin olduğu dönemin bağ bozumu ve incir toplama zamanı olması nedeniyle vatandaşların bağlarında, tarlalarında yaşaması, evlerinde olmaması olarak belirtildi.

OSMANLI TARAFINDAN 5 BİN 598 EV İNŞA EDİLDİ

Depremin ardından depremzedeler için çok sayıda çadır kuruldu. Dönemin padişahı II. Abdülhamid’in talimatıyla oluşturulan ‘İane Komisyonu’ ile yurtiçinde ve yurtdışında kurulan yardım komisyonlarının çalışmaları, kısa sürede sonuç verdi. Beş ayda 5 bin 598 yeni ev inşa edildi ve 11 bin 975 ev tamir edildi. (DUYGU DİLEK)