Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2025 Gelir Dağılımı İstatistikleri, gelir eşitsizliğinin sürdüğünü ve yüksek gelir grubunun toplam gelirden aldığı payın hala belirleyici olduğunu ortaya koydu.
TÜİK’in açıkladığı 2025 verilerine göre, en yüksek gelir grubunun toplam gelirden aldığı pay yüzde 48,0 olarak belirlendi. Bu oran, bir önceki yıla kıyasla 0,1 puanlık düşüş gösterse de hala gelir dengesizliğinin güçlü bir göstergesi olarak öne çıkıyor. Araştırmada hanehalkı gelirleri, büyüklük ve yapı dikkate alınarak eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri üzerinden hesaplandı. En düşük gelir grubundaki yüzde 20’nin payı ise 0,1 puan artarak yüzde 6,4’e ulaştı. Bu veriler, toplumsal gelir farklarının hâlâ korunduğunu ortaya koyuyor.
BRÜT GELİR ÜZERİNDEN 0,422'YE ULAŞIYOR
Gelir eşitsizliğini ölçen Gini katsayısı 2025’te 0,410 olarak tahmin edildi. Bu, bir önceki yıla göre 0,003 puanlık bir düşüş anlamına geliyor. Sosyal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,473 olurken, emekli ve dul-yetim aylıkları dışındaki transferler çıkarıldığında oran 0,420 olarak hesaplandı. Brüt gelir üzerinden ise bu değer 0,422’ye ulaşıyor.
En yüksek ve en düşük gelir grubu arasındaki farkı gösteren P80/P20 oranı 7,5’e düşerken, en yüksek yüzde 10 ile en düşük yüzde 10 arasındaki P90/P10 oranı 12,9’a geriledi.
HANEHALKI GELİRLERİNDE ARTIŞ GÖRÜNÜYOR
Türkiye genelinde yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri, bir önceki yıla göre yüzde 76,7 artışla 662 bin 414 TL’ye yükseldi. Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri ise yüzde 77,3 artışla 332 bin 882 TL olarak hesaplandı.
Hanehalkı türüne göre en yüksek yıllık ortalama fert geliri, tek kişilik hanehalklarında 418 bin 025 TL ile kaydedildi. Çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarında bu rakam 386 bin 713 TL, tek çekirdek ailelerde 338 bin 164 TL oldu. En düşük gelir ise 264 bin 413 TL ile en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanelerde gözlendi.
GELİRİN KAYNAĞI NE?
Toplam gelirin büyük kısmı maaş ve ücretlerden geliyor ve payı yüzde 49,7 olarak hesaplandı. Müteşebbis gelirinin payı yüzde 18,3, sosyal transfer gelirleri ise yüzde 18,2 olarak belirlendi. Tarım gelirinin müteşebbis gelirleri içindeki payı yüzde 15,6 olurken, emekli ve dul-yetim aylıkları sosyal transferlerin yüzde 89,3’ünü oluşturdu.
EĞİTİM VE SEKTÖR FARKI NE KADAR?
Eğitim düzeyi, gelir üzerinde belirgin bir etkiye sahip. Yükseköğretim mezunlarının yıllık ortalama esas iş geliri 566 bin 839 TL iken, lise ve dengi okul mezunlarında 376 bin 932 TL, lise altı eğitimlilerde 290 bin 323 TL, okul bitirmeyenlerde ise 183 bin 900 TL olarak belirlendi.
Sektörel dağılımda en yüksek yıllık ortalama esas iş geliri 426 bin 45 TL ile hizmet sektöründe, en düşük gelir ise 237 bin 461 TL ile tarım sektöründe kaydedildi. Yıllık gelir artışında en yüksek oran yüzde 79,0 ile inşaat sektöründe gözlemlendi.
BÖLGESEL GELİR FARKI SÜRÜYOR
İBBS 2. Düzey bölgelerine göre en yüksek yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri 449 bin 618 TL ile TR51 (Ankara) bölgesinde gerçekleşti. En düşük gelir ise 172 bin 552 TL ile TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) bölgesinde kaydedildi.
P80/P20 oranına göre gelir eşitsizliğinin en yüksek olduğu bölge 8,5 ile TR71 (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir) oldu. En düşük eşitsizlik ise 4,6 ile TRB1 (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) ve TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgelerinde görüldü.
İŞGÜCÜ HAREKETLİLİĞİ VERİLERİ
Panel verilerine göre, 2024 yılında işsiz olan fertlerin yüzde 38,7’si 2025 yılında çalışma hayatına katıldı. Bir önceki yıl çalışanların yüzde 90,3’ü işlerini sürdürürken, işgücüne dahil olmayanların yüzde 10,1’i işgücüne katıldı. (İREM DELİCE)
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.