Efes Selçuk Pamucak sahillerinde doğal olarak yetişen ve nadir görülen kum zambakları, insan baskısı ve kontrolsüz kullanım nedeniyle yok olma tehdidiyle karşı karşıya kaldı. Ekosistemi Koruma ve Doğa Sevenler Derneği (EKODOSD) Başkanı Bahattin Sürücü, hassas ekosistemin korunması için vatandaşlara acil iş birliği çağrısında bulundu.
Kum zambağı (Pancratium maritimum L.), Türkiye’de kayıt altına alınan tek Pancratium türü olarak dikkatleri üzerine çekiyor. Zambakgiller familyasına ait bu bitki, özellikle Ege, Karadeniz ve Akdeniz kıyılarında kumul alanlarda doğal olarak yetişiyor. Ancak, Ege kıyılarındaki yapılaşma baskısı ve insan faaliyetleri, kum zambaklarının sayısında ciddi düşüşe neden olmuş durumda.
Aydın bölgesinde; Didim Tavşanburnu Tabiat Parkı, Taşburun Limanı, Parlamenterler Sitesi, Büyük Menderes Deltası ve Kuşadası Dilek Yarımadası Milli Parkı gibi bölgelerde kum zambaklarına rastlanabiliyor. Ancak, en yoğun kum zambağı popülasyonu, Efes Selçuk sınırları içindeki Pamucak kumullarında bulunuyor.
Pamucak sahilleri, koruma altında olmayan alanlarıyla birlikte ciddi tehditlerle karşı karşıya. Özellikle yaz aylarında binlerce ziyaretçinin gelişi, kontrolsüz rekreasyonel faaliyetleri beraberinde getiriyor. Ziyaretçilerin bilinçsiz davranışları, doğal habitatın bozulmasına neden oluyor.
Antik kanal inşaatı sırasında yapılan bilinçsiz çalışmalar, alanın doğal yapısına ciddi zararlar verdi. İş makineleriyle yapılan müdahalelerde, kanalın kuzeyinde bulunan kum zambakları tamamen yok edildi. Aynı bölgede ATV araçlarının geçişi, yüzlerce aracın kumullarda ilerlemesi ve ziyaretçilerin bitkileri ezmesi veya koparması, doğal örtüyü neredeyse ortadan kaldırdı.
Şu anda kum zambaklarının en yoğun olarak görüldüğü bölgeler, antik kanalın güneyinde araç girişinin yasak olduğu, turistik tesislerin önündeki alanlar. Ancak bu bölgeler de tehdit altında. Çevre kirliliği, düzensiz kullanım ve denetimsizlik bu hassas alanları her geçen gün daha da zorluyor.
Efes Selçuk Belediyesi, kendi sorumluluğundaki alanda koruma önlemleri aldı. Ahşap çitler, bilgilendirme tabelaları ve çevre düzenlemeleri ile bitkilerin korunması amaçlandı. Ancak bazı bilinçsiz ziyaretçilerin çitleri kırdığı, tabelaları tahrip ettiği ve kum zambaklarının üzerine çöp attığı gözlemlendi.
EKODOSD Başkanı Bahattin Sürücü, “Koruyamazsak kaybederiz” diyerek durumun ciddiyetine dikkat çekti. Çitle çevreleme, ahşap yürüyüş yolları tasarımı ve ziyaretçi bilgilendirme çalışmaları en kısa sürede hayata geçirilmesi gerektiğine dikkat çekti.
Doğa Koruma ve Milli Parklar, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve turistik işletmelerin bir araya gelerek ortak bir yönetim planı oluşturması gerektiği vurgulandı.
Pamucak sahilleri, yalnızca bitkiler değil, kuşlar ve deniz kaplumbağaları için de hayati önem taşıyor. Özellikle yaz aylarında sahile yumurta bırakan Caretta caretta türü, kumulların bozulmasıyla büyük tehdit altında. Kum zambaklarının yok olması, sadece bir bitkinin kaybı değil, tüm bir ekosistemin çöküşü anlamına gelebilir.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.