Epilepsi, çocuk, aile ve hekim Uzmanına Sor’da konuşuldu

tvDEN ekranlarında yayınlanan, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Betül Akçanal'la Elvan Yurttaş Uyar’ın hazırlayıp sunduğu Uzmanına Sor programının konuğu Adnan Menderes Üniversitesi (ADÜ) Tıp Fakültesi Dekan Yardımcısı, Çocuk Nöroloji Bilim Dalı Başkanı, Çocuk Sağlığı Ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ayşe Tosun, çocuklarda nörolojik hastalıklar hakkında önemli açıklamalarda bulundu.

Çocuk Nöroloji Bilim Dalı’nın biraz daha uç, nadir görülen spesifik hastalıklara baktığını ama köken olarak beyin, sinir ve kaslara ait problemlerle ilgilenen bir alan olduğunu dile getiren Tosun şöyle konuştu:

HAVALE BELİRTİLERİ NELERDİR?

“Havale dediğimiz şey bizim beyin kabuğunda yer alan nöron adını verdiğimiz sinir hücrelerinin herhangi bir nedenle anormal uyarılması sonu ortaya çıkan geçici istemsiz hareketler psişik bozukluklar duyu bozuklukları şeklinde ifade edilebilir. Ama tekrarlarsa biz bir epilepsiden yada sara hastalığından bahsediyoruz. İnsan hayatında bir kez bir havale geçirebilir ama her havale geçirene sara ya da epilepsi hastası demiyoruz ancak tekrarlarsa bu adı kullanıyoruz. Nedenleri de yaş gruplarına göre çok değişkenlik arz edebilir. Anne bunu nasıl farkedebilir; yeni doğan döneminden itibaren her yaşta, bizim şuur kaybı olarak nitelendirdiğimiz bebeğin ya da çocuğun ortamdan kopması anormal hareketlerinin olması, kol ve bacaklarında istemsiz kasılmaların olması titremelerin olması yüzde çekilmelerin olması ağız kenarında olsun göz çevresinde olsun, gözlerde yukarı doğru deviasyon şeklinde olsun başın sağa veya sola zorla çevrilmesi şeklinde olsun ailenin düzeltmek istese de düzeltemediği anormal hareketler ama geçici kısa süreli çoğunlukla şuur kaybının eşlik ettiği belirtilerdir. Ama bazen öyle nöbetlerimiz havalelerimiz var ki bunların hepsinde şuur kaybı da eşlik etmiyor bazen saniyeler içerisinde kısa sürüyor bazen de dakikaları buluyor ama genellikle 3-5 dakika içerisinde kendiliğinden sonlanan bir tablo.

ATEŞLİ HAVALE

Ateşli havaleler biraz daha farklı, ateşli havaleler selim bir olay. Her çocuk ateşlendiği zaman havale geçirmeye aday. Çünkü çok sık yani her 100 çocuktan 2 ila 5 i ateşli havale geçirebiliyor. Yaş küçüldükçe ateşli havalelerde sıklık biraz daha artıyor, yaş büyükçe sayısı giderek azalıyor, yaş sınırı nedir derseniz 3 ay ile 5 yaş arasında görüyoruz. 5 yaştan sonra ateşle birlikte ortaya çıkan havalelere ateş olsa bile artık ateşli havale şeklinde yaklaşmıyoruz. Aileler ne zaman endişelenmeli, evet her çocuk ateşlenebilir üst solunum enfeksiyonu geçirecek, grip olacak çocukluk dönemi döküntülü hastalıkları olacak yaz dönemi geldiğinde ishal olacak, kreşe gittiğinde burun akıntısıydı öksürüktü vesaire mevsimsel hastalıkları olacak aşı yapılacak aşıdan sonra ateş yüksekliği olacak, ateş yüksekliği ile hep karşılaşacaklar ama her çocuk ateşli havale geçirir mi hayır, yani bazı çocuklar biraz daha yatkın. Ailede öykü varsa, erken doğumda risklerle karşılaşmışsa gibi bu çocuklarda daha fazla risk oluşturabilir. Aileler böyle bir olayla karşılaşırsa ister ateşli ister ateşsiz havale olsun, panik yapmasınlar. Sakin olsunlar, çocuğu, bebeği yan çevirsinler. Çenede kilitlenme olursa çeneyi açmaya çalışmasınlar. Kasılmalar olursa kolu ve bacağı açmaya çalışmasınlar. Havalelerin yüzde 85’i ilk 3-5 dakika içinde kendiliğinden duruyor. Ailelerin yapacakları tek şey pozisyon vermek. Ağzında salya veya kusmuğu olacak olursa onları temizlemek, daha sonra da 112 Acil Servis’e haber vermek. Daha sonra da havalenin neden geçirildiğiyle ilgili hastaneye başvurmak. Tekrarlayıp tekrarlamayacağı ile ilgili aileye bir takım önerilerde bulunuyor. Tekrarlama olasılığı varsa aileyi bilgilendiriyoruz. Çocukları yan çevirirsek dil zaten geriye kaçmayacaktır. Çocuğun ağzına elini sokan veya kaşık sokanlar oluyor, bunlara gerek yok. Çocuğa zarar verebilir. Yan çevirmek yeterlidir.

EPİLEPSİ NÖBETİ OLABİLİR! VİDEO ÇEKİN

Anneler çocuğunun havale geçirdiğini düşünüyorsa o anları cep telefonunun kamerası ile videoya almalılar. Çünkü o ana tanıklık eden kişiler anneler. Doktorlar değil. Bu şekilde videoya alırsak doktor da o anı izlemiş olabilir. Bu şekilde de işlemler daha kolay yapılabilir. Anlatılan şeylerle görülen şeyler farklı olabiliyor. Videoyla her şey daha sağlıklı olacaktır. O görüntüler doktorlar için çok önemli. Diyelim ki nöbet mi, değil mi kararsız kaldık. Çocuk hastaneye geldi. Muayenesinde bir belirti görmüyoruz çoğu zaman. EEG’sini çekiyoruz, beyin dalgalarını görelim diye. Bazen duruma göre beyin MR’ını çekiyoruz. Beyin MR’ı ve EEG’si de normal çıkıyor. EEG’nin normal çıkması, çocuğun muayenesinin normal olması ya da göbeğin görüntülemesinin normal olması bu çocuğun normal olduğu anlamına gelmez. Bütün bunlar normal çıkabilir, o yüzden bizim için görüntü önemli. Biz görüntüde nöbet geçirdiğine kanaat getirdiğimiz anda o çocuğa epilepsi tanısıyla tedaviye başlarız.”

ÇOCUK NÖROLOĞUNA BAŞVURUN

Çocuğun anormal göz hareketini, sıkça yapmaya başladığı bacak sallama hareketini, boğaz temizler gibi yaptığı hareketlerinin nöbet olduğunu düşünen ebeveynler; hemen bir Çocuk Nöroloğuna başvurarak aklınızdaki sorulardan kurtulabilirsiniz. (ŞADİYE YILMAZ)