Takip Et

SON DAKİKA

Cemre ŞAHİN KAZICI / Yüksek Mimar
[email protected]

Ne Bu Sıcaklar?

8 Ağustos 2020, Cumartesi

     

Yıllardır herkes yaz mevsimini “Ne bu sıcaklar?” diyerek karşılar. Kimse de bu ifadeyi soru olarak algılamadığından cevap verme refleksi geliştirmemiştir; çoğunlukla yakınma olarak değerlendirir ve eşlik ederiz “Ay evet ya.” Ben de düşündüm ki bu soruya bu köşede birlikte cevap arayabiliriz belki. Evreni suçlamak yerine, birilerini suçlarız birlikte, çözüm yollarını konuşuruz.

*

Tarihten bu yana periyodik olarak gerçekleşen iklim değişikliği, 19. yüzyıla gelindiğinde sürekli ısı artışının izlendiği bir süreci başlatmıştır. İnsan etkinlikleri ile küresel atmosferdeki bozulmalar sonucunda ortaya çıkan bu düzensiz iklim değişikliği, ‘küresel ısınma’ olarak tanımlanıyor. Küresel ısınma günümüzde popülerliğini bir miktar kaybetmiş gibi görünse de, şiddetle varlığını sürdürmeye ve bu sebeple bilimsel alanda çeşitli çalışmalarla önemini korumaya devam ediyor. Peki çağımızın en ciddi problemlerinden biri olan ‘küresel ısınma’ nasıl ortaya çıktı?

*

İnsanoğlu, hayatta kalma mücadelesi içinde dönüşü olmayan aşamalar kaydetmiştir. Bunlardan biri göçebe yaşamdan yerleşik hayata, ürettiğini tüketen tarım toplumuna geçiştir. Diğeri topraktan kopularak endüstriyel dünyanın yaratıldığı, tüketerek üreten topluma geçiştir. Endüstrileşme etkisi ile 19. yüzyılda kapitalizmin yayılmasıyla, kâr hırsı ve yarışma duygusunda insanoğlu, gözünü kan bürümüş biçimde sürekli doğayı tüketmekten kendini alamamıştır. Artan nüfus yanısıra, fordist üretimin ve modern taşıma sistemlerinin arttığı, bitki örtüsünün ve ormanların tahrip edildiği, hızlı ve çarpık kentleşmenin yaşandığı bu dönem, enerji tüketimi ile atmosferde başta karbondioksit olmak üzere, kükürt ve azot oksitleri ile metan gibi bazı gazların artışına sebep olmuştur. Sera gazı olarak da adlandırılan bu gazlar, yeryüzüne yakın atmosfer tabakaları ile dünyaya düşen güneş ışınlarının geri dönmesini engelliyor ve ısıyı tıpkı bir seranın içinde korunduğu gibi koruyorlar. Zaman ilerledikçe yeryüzünde biriken bu ısı her yılın bir öncekinden daha sıcak geçmesine sebep oluyor ve sonra “Ne bu sıcaklar?” Bu sıcaklar; bizim bilinçsizliğimiz, aç gözlülüğümüz.

*

İşin tuhafı, insanoğlu uzun yıllar bu gaz salınımının farkında bile değil, farkında olduğunda da uzun bir süre zarar olarak değerlendirmemiş. Ancak 1962 yılına gelindiğinde çevrenin verdiği sinyallerden zarar görmeye başlayınca, doğanın ve doğal kaynakların korunması için Avrupa Uzmanlar Komitesi kurulmuş ve bu alanda çalışmalar başlatılmış. Oysa bu tüketim anlayışından sadece biz zarar görmeyeceğiz, gelecek kuşaklar da zarar görecek ama bu bilinç de ancak 1987’de “Ekonomik, çevresel ve toplumsal gereksinmelerin ‘gelecek kuşakların yaşam koşullarına zarar vermeden’ karşılanmasını hedefleyen bir dünya görüşü.” ifadesiyle Birleşmiş Milletler Brundtland Raporu'nda karşımıza çıkıyor. Avrupa’da gelişmeler böyle ilerliyorsa Türkiye ne haldedir tahmin ediyorsunuz herhalde.

*

Nihai enerji tüketimleri incelendiğinde küresel ısınmaya etkiyen tüm sera gazı salınımının %30’u ulaşım, %31 endüstri, %35’i yapı sektöründen (%4 diğer) kaynaklandığı görülüyor. Ulaşımın yapılar arasında gerçekleştirildiği de düşünüldüğünde, en büyük zararın yapı sektöründen kaynaklandığını görmek, yapı sektörünün kilit taşlarından olan ve çevreye karşı sorumluluğu eğitimlerinin ana odağı olan mimarları daha duyarlı hale getiriyor şüphesiz. Yapının tasarımı, malzeme ve bileşenlerinin üretimi, kullanımı, bakımı, işletilmesi, iklimlendirilmesi gibi tüm süreçler, sera gazı salınımına ve dolayısıyla küresel ısınmaya çok büyük etki ediyor. Bu sebeple mimarlık, küresel ısınmayla bilimsel anlamda mücadele eden yegane meslek gruplarındandır ve bu sebeple mimarlar, yapı sektöründe maddi ve siyasi kaygıları ile etkin rol oynayan siyasetçi ve yapı üreticileri ile sürekli savaş halindedir.

*

Şuan içinde oturduğunuz ev, masasında çalıştığınız ofis, sedyesinde tedavi gördüğünüz hastane, o birimden bu birime gönderildiğiniz kamu yapıları vb. tüm yapılar, atmosfere yaptıkları karbon salınımı ile üzerinize güneş gibi çöküyor. Bu sıcaklar, o sıcaklar. E tabi siz de, evinizi ofisinizi satın alırken, yapının enerji etkinliğini sorgulamamışsınızdır, hakettiniz bunu. Gerçi bunu sizlerin sorgulamasına bırakan yöneticiler utansın. Çağdaş ülkelerde yeşil bina sertifikaları geliştirildi, kamu yapılarının sıfır karbon salınımı ile üretilmesi yasal zorunluluğu getirildi. Kopenhag 2030 yılına kadar çevreye hiçbir zarar vermeyecek biçimde karbon nötr olma vizyonuyla 2023 yılında Dünya Mimarlık Başkenti olmayı hedefliyor. 2023 vizyonunun naifliğine bakar mısınız? Bizim ülkemizde maalesef bu gelişmeler yok değerli okuyucular. Sadece geçen ay ilk defa, genel yönetimin ‘Türkiye’yi 3 Kıtanın Sağlık Merkezi Yapacağız’ sloganlarıyla düzenlediği bir afişte ‘Dünyada Amerikan Leed ve Dünya Bankası EDGE yeşil bina konsepti sertifikalarının her ikisine sahip tek hastane” yazısını gördüm. Bu durum, toplumun da çevreye karşı duyarlı olduğunun, yöneticiler tarafından farkedilmesinin bir göstergesi olarak, beni heyecanlandırdı. Dilerim hızlı biçimde, karar vericiler yasal zorunluluk ve denetimlerle ciddi düzenlemeler getirirler, toplumumuzda da bilinç seviyesi ve böylelikle enerji etkin yapı talebi artarak, sektördekileri bu bilinçle inşaat yapmaya zorlar.

*

Yoksa daha çook “Ne bu sıcaklar?”



Yazarın Tüm Yazıları

DEPREM ÖLDÜRMEZ POLİTİKA ÖLDÜRÜR

29 Mart 2024, Cuma

Seçimler Yaklaşırken... Kimi Seçeceğinizin Farkında Mısınız?

23 Şubat 2024, Cuma

UZAY SİYASETİ

21 Ocak 2024, Pazar

YASAL HAKKINIZ OLAN SIĞINAKLARINIZA NE OLDU?

5 Ocak 2024, Cuma

100. YIL #CUMHURİYET

29 Ekim 2023, Pazar

SAVAŞ DURUMUNDA YER ALTI HASTANELERİ

19 Ekim 2023, Perşembe

MİMARLIK DÜNYAYI KURTARABİLİR

2 Ekim 2023, Pazartesi

‘MİMARLIK BÖLÜMÜ’ TERCİH EDECEKLER İÇİN REHBER

3 Ağustos 2023, Perşembe

SANDIKTAN NE ÇIKTI?

17 Mayıs 2023, Çarşamba

TABUTUMUN KIRMIZI KURDELESİ

25 Şubat 2023, Cumartesi

CANSIZ BEDEN

10 Şubat 2023, Cuma

BİR İLÇENİN İL STATÜSÜ KAZANMASI

25 Ocak 2023, Çarşamba

BELEDİYE BAŞKANININ PARTİ DEĞİŞTİRMESİ

23 Aralık 2022, Cuma

BİR ÇÖZÜM ÖNERİSİ: SOSYAL KONUTTA KİRALAMA SİSTEMİ

22 Kasım 2022, Salı

'SOSYAL KONUT HAMLESİ' NE DEĞİLDİR?

7 Ekim 2022, Cuma

ADALET NÖBETİNDE 100. GÜN

3 Ağustos 2022, Çarşamba

3 YENİ PAKETLE YANDAŞ DESTEĞİ

11 Mayıs 2022, Çarşamba

DEMOKRASİYE MESAİ ŞOKU

31 Ocak 2022, Pazartesi

ENES KARA

12 Ocak 2022, Çarşamba

İTİBARDAN TASARRUF DEVRİ

23 Aralık 2021, Perşembe

YILLARDIR SÖNMEYEN ...

7 Ağustos 2021, Cumartesi

KUTULARDA YAŞAMAK

30 Mayıs 2021, Pazar

‘YENİ’ ÜZERİNE SAYIKLAMALAR

10 Mayıs 2021, Pazartesi

şu BÜYÜKler

24 Nisan 2021, Cumartesi

PENCEREMDEN BAKARKEN - 3

5 Nisan 2021, Pazartesi

PENCEREMDEN BAKARKEN - 2

4 Nisan 2021, Pazar

PENCEREMDEN BAKARKEN - 1

3 Nisan 2021, Cumartesi

OTOPARKLILAŞTIRAMADIKLARIMIZDAN MISINIZ?

20 Mart 2021, Cumartesi

İLLA-HİYAT

6 Mart 2021, Cumartesi

AYDIN'IN TURUNCU BİTKİ ÖRTÜSÜ

20 Şubat 2021, Cumartesi

MİLLET KIRAATHANESİ & KİTAP KAFE

6 Şubat 2021, Cumartesi

YOLDA OLMAK

23 Ocak 2021, Cumartesi

ORTA'daki MAHALLE

9 Ocak 2021, Cumartesi

OTOMOBİL KRALİYETİ

26 Aralık 2020, Cumartesi

"TORPİLİN DİYORUM, KİM?"

12 Aralık 2020, Cumartesi

Hayalinizdeki Kent?

28 Kasım 2020, Cumartesi

CUMHURİYETİMİZ VE (ona yakışmayan) KENTLERİMİZ

14 Kasım 2020, Cumartesi

Cumhuriyetimiz ve Kentlerimiz / Deprem Kesintisi

31 Ekim 2020, Cumartesi

"DİKEY BAHÇESİZ YAŞAYAMAM"

17 Ekim 2020, Cumartesi

Bir Mimara Sarılın

3 Ekim 2020, Cumartesi

Taklitlerinden Sakının - 2

19 Eylül 2020, Cumartesi

Taklitlerinden Sakının - 1

5 Eylül 2020, Cumartesi

Depremde Romantik Yürüyüş

22 Ağustos 2020, Cumartesi

Ne Bu Sıcaklar?

8 Ağustos 2020, Cumartesi

Bir Ayasofya Hikayesi

25 Temmuz 2020, Cumartesi

Kamusal Geometri

18 Temmuz 2020, Cumartesi