Kuşadası Güzelçamlı sınırları içinde bulunan Dilek Yarımadası Milli Parkı, her yıl yaz aylarında binlerce yerli ve yabancı turistin akınına uğruyor.
Küçük Menderes ile Büyük Menderes arasında kalan Dilek Yarımadası, 500 milyon yıllık Menderes kütlesinin bir parçasıdır. Yaklaşık 20 km uzunluğunda, 6 km genişliğinde kabarık şekillerin hakim olduğu yarımadada yer alan Dilek Dağı, Aydın dağlarının batı uzantısını oluşturuyor. En yüksek yeri Dilek Tepesi. Pek çok derin kanyonla ve vadiye bölünmüş yarımadanın akarsularla parçalanmış vahşi görünümü vardır. Bu kanyon ve vadiler, çeşitli hayvan ve bitki türlerinin barınağıdır.
Karşısında Yunanistan'a ait Ege adalarından Sisam adası bulunan Millî Parkın Dilek Yarımadası bölümü, Samsun Dağları'nın Ege Denizi'ne doğru uzanan son noktasıdır. Jeolojik yapısı; paleozoik şistler, mezozoik kalkerler ve mermerler ile neojen tortul kütlelerden meydana gelmiştir. Yarımadanın morfolojik yapısı içinde birçok tepe, vadi, kanyon ve koy bulunur. Ortalama 650 metre yüksekliğe sahip yarımadanın en yüksek yeri Milli Parkın adını aldığı Dilek Tepe'dir (Mykale) ve 1237 metre yüksekliğindedir. Milli Park adını bu tepeden almaktadır. Ayrıca kumlu, killi, yatık ve yüksek kıyı şekillerini içeren plajlarıyla ilgi çekici kıyı özelliklerine sahiptir.
M.Ö 9. yüzyılda İyon kentinin kutsal toplanma merkezi Panionion, antik Thebai kenti, Ayayorgi Manastırı, tarihi Doğanbey Köyü (Domatia) ile Karine, Hagios Antonios Manastırı ve Zeus Mağarası da Milli Park Sınırları içindedir.
Yarımadanın güneyine bitişik olan Büyük Menderes Deltası'nın en önemli su kaynağı 584 km uzunluğundaki Büyük Menderes Nehri'dir. Delta, birkaç lagün, tuzcul bataklıklar ve çamur düzlüklerini kapsayan taşkın sahası özelliğinde önemli bir sulak alandır. Bu alan zengin biyolojik çeşitlilik, nesli tükenmek üzere olan canlıları ve endemik türleri barındırması nedeniyle uluslararası öneme sahiptir.
ÖNEMLİ DOĞA ALANI
Milli Park, Uluslararası Sulakalanlar Sözleşmesi (Ramsar), Avrupa´nın Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunmasına Yönelik Sözleşme (Bern), Biyolojik Çeşitlilik Anlaşması (Rio) ve Akdeniz'in Kirliliğe Karşı Korunması Sözleşmesi (Barselona) kapsamında korunan alan niteliğindedir. Dilek Yarımadası – Büyük Menderes Deltası Milli Parkı, önemli kuş alanı, önemli bitki alanı ve önemli memeli alanı olması nedeniyle aynı zamanda önemli doğa alanıdır.
804 BİTKİ TÜRÜ
Hem Dilek Yarımadası, hem de Büyük Menderes Deltası'nın barındırdığı farklı ve çeşitli fiziksel özellikler bitki örtüsünün de kısa mesafeler içerisinde farklı ve çeşitli olmasına yol açmıştır. Milli Park içerisinde 804 bitki türü belirlenmiştir. Bu bitkilerden 6'sı dünyada sadece burada görülür. Ayrıca dünyada sadece Türkiye'de bulunan 18 bitki türünü de barındırır. Akdeniz maki bitki örtüsünün hemen hemen bütün bitki türlerinin en canlı ve sağlıklı örnekleri yarımadada yer alır. Dilek Yarımadası, genelde yaygın olarak Kuzey ve Batı Anadolu'da yayılış gösteren Anadolu Kestanesi'nin en güneye indiği, Türkiye'de birkaç yerde bulunan Kartopu'nun, Finike Ardıcı'nın, Melez Pırnal Meşesi'nin ve Dallı Servi'nin küçük orman toplulukları meydana getirerek yetiştiği tek yerdir. Başka deyişle, Milli Park, Akdeniz'den Karadeniz'e kadar tüm Anadolu'da var olan bitki türlerinin doğal olarak bir arada görüldüğü biricik doğa müzesi olma özelliğini taşımaktadır. Bu benzersiz biyolojik çeşitlilik nedeniyle Dilek Yarımadası, Avrupa Konseyi tarafından “Flora Biyogenetik Rezerv Alanı” yani, bitki örtüsü açısından soyu tükenmekte veya genetik çeşitliliği çok azalmakta olan bir canlı türü ya da topluluklarını korumaya yönelik uluslararası düzeyde koruma alanı olarak kabul edilmiştir.
Milli Parkı ziyaret mevsimi olarak nisan ve ekim aylarıdır. Karaoluk tepesi yamaçlarında ve Dipburun'da grup halinde dolasan yaban atlarını ve plajlara kadar inen yaban domuzu sürülerini gözlemek mümkündür. (ERDAL AYDIN)
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.