Değerli okurlarım,E-posta adresime gelen soruların başında Dul/Yetim aylıklarının nasıl alınabileceğidir.Çevresindeki bir çok kişi birden fazla maaş aldığı halde kimilerinin de SGK’ya yaptıkları başvuruların olumsuz yanıt verildiğinden söz edilmektedir.

Bu durum maalesef Dul/Yetim aylıklarının bağlanmasında 01/10/2008 öncesi ve sonrası ölenlerin aylık bağlanmaları değişikliğe uğramasındandır.

Sosyal güvenlik sistemi bazı şartlarda özellikle de kadın emekliye çift maaş hakkı tanıyor. Çift maaş hakkı sadece emekliye değil, dul ve yetimlere de sağlanıyor. Dul kavramı kadınlar için kullanılsa da bu kapsama erkekler de giriyor. Çoğu emekli, aldığı maaşın kesilebileceği endişesiyle veya bilmediği için ikinci hatta üçüncü maaş hakkını aramıyor.

Emekli hangi sigortalılığa (SSK, Bağkur, Emekli Sandığı) tabi olursa olsun, vefat eden eşinden dul aylığı yani ikinci bir maaş alıyor. Örneğin; kadın SSK emeklisi, eşi vefat etmiş Bağkur emeklisi ise dul aylığı alıyor. Vefat eden eş SSK veya Bağkurlu ise dul emekli eş, maaşın yüzde 50’sini, eş Emekli Sandığı’na tabi (memur) ise maaşın yüzde 75’ini alıyor.

Bazı durumda emekli kadının üç farklı emekli maaşı alma hakkı doğuyor. Peki nasıl oluyor?

Kendi çalışmasından dolayı SSK emeklisi olarak maaş alırken, vefat eden Bağkur emeklisi kocasının ölümünden sonra dul aylığı alan kadın, Emekli Sandığı’ndan emekli olmuş babasının vefatından sonra yetim aylığı da alabiliyor. Yani üç maaşa da hak kazanıyor.

İkinci maaş konusunda SSK ve Bağkurlular şanslı gibi gözüküyor. Ancak yasal olarak birçok kişiye, dul ve yetime sağlanan bu haktan memur emeklileri mahrum.

Kendilerini üvey evlat gibi hissettiklerini belirten memur emeklileri devlet büyüklerinden bu konuda bir çalışma yapılmasını talep ediyor.

Sizlere birkaç örnek soru ile konuyu daha ayrıntılı açıklamak istersem.

1- Eşim, devlet memuru iken vefat etti. Bağkur’a tabi çalışıyorum. Emekli Sandığı’ndan dul aylığı alabilir miyim? Bağkur’a tabi çalışmanız, Emekli Sandığı’ndan dul aylığı almanıza engel değil.

2- Eşimden SSK’dan dul aylığı alıyorum. Babamdan Emekli Sandığı yetim aylığı alabilir miyim? SSK dul aylığı alan kadınlar, Emekli Sandığı’ndan babasından dolayı yetim aylığı alabilirler.

3-SSK emeklisi bir kadınım. Babam, Emekli Sandığı emeklisi iken vefat etti, babamın emekli aylığından yararlanabilir miyim? Babanızdan dolayı yetim aylığı alabilirsiniz. Ancak bekar veya dul olmanız gerekiyor.

4-Emekli Sandığı emeklisi bir kadınım. Ölen annem/babam da Emekli Sandığı emeklisi. Her iki aylığı birlikte alabilir miyim? Her iki aylığı birlikte alamazsınız ama yüksek olanı tercih edebilirsiniz.

5-SSK’ya tabi çalışıyorum. Emekli Sandığı’ndan yetim aylığı alabilir miyim? Vefat etmiş olan kişinin hizmetinin 10 yıldan fazla olması halinde SSK’ya tabi çalışan kız yetimlere aylık bağlanabilir. Erkek yetimlere ise malul ve muhtaç olmaları halinde aylık bağlanır. Vefat etmiş olan kişinin hizmetinin 5 ila 10 yıl arasında olması halinde SSK’lı çalışan kız ve erkek yetimlere aylık bağlanamaz.

6-Eşimden Bağkur dul aylığı alıyorum. Babamdan Emekli Sandığı’ndan yetim aylığı alabilir miyim? Bağkur dul aylığı almanız, Emekli Sandığı’ndan yetim aylığı almanıza engel değil.

7-Eşimden Emekli Sandığı dul aylığı alıyorum. Babamdan Emekli Sandığı yetim aylığı alabilir miyim? Bu durumda tercih ettiğiniz aylığı alabilirsiniz. Yani tek maaş hakkınız var.

8-Emekli Sandığı kanununa göre dul-yetim aylığı kimlere, hangi oranda bağlanır? Eş: Yüzde 75 , Çalışan ya da emekli aylığı alan eş: Yüzde 50, Eş, 1 yetim : Yüzde 60, yüzde 30, Eş, 2 yetim : Yüzde 50, yüzde 25-25., Tek yetim : Yüzde 50, 2 yetim : Yüzde 40-40.oranında maaşlar bağlanır.

9-Emekli Sandığı’ndan erkek yetim aylığı almaktayım. Öğrenciliğim devam ederken sigortalı olarak işe girmem halinde, aylığım kesilir mi? Öğrenciliği devam eden erkek yetimlerin 25 yaşına kadar aylıkları kesilmez.

10-Emekli Sandığı’ndan dul aylığı alıyorum. İsteğe bağlı sigortalı olmam halinde dul aylığım kesilir mi? İsteğe bağlı sigortalı olmanız halinde dul aylığınız kesilmez.

11-Vefat eden memur annemden kız yetim aylığı alan lise öğrencisiyim. İsteğe bağlı sigortalı olmam halinde yetim aylığım kesilir mi?İsteğe bağlı sigortalı olmanız halinde yetim aylığınız kesilmez.

ÖNEMLİ NOT : Son günlerde SGK tarafından Sahte boşanmalar ile ilgili denetimlerin arttırıldığını ve Denetimler sonucu binlerce kişinin maaşlarının kesildiği duyumunu almaktayım.Gelecek yazımda Sahte boşanmalar konusunu ele alacağım.

Haftaya görüşmek üzere , sosyal güvenlikle kalınız.