Bizim Sosyal Güvenlik Sisteminde “ Arapsaçına “ dönen konulardan biriside “ Hak Sahipliği “ dir.Anne yada Baba öldüğünde,Çocuklarına yada Çocukları öldüğünde Anne-Babalarına nasıl Ölüm aylığı bağlanabilir ?

SSK yada Bağ-Kur yada Emekli Sandığı mensuplarının geride kalan Dul – Yetimlerine nasıl ve hangi şartlarda Maaş bağlanır.?

Bu konular hep tartışılmaktadır.Bir çok hallerde İş Mahkemelerinin ve Yargıtayın kararları olmasına rağmen SGK maalesef maaş bağlamaz ve vatandaşa İş Mahkemesi yolu düşer.

Bu soruya cevap vermeden önce sosyal güvenlik mevzuatında kimlerin sigortalı veya emekli hak sahibi sayıldığını ve hangi durumlarda gelir ve aylık bağlandığını hatırlamakta yarar var.

Sosyal güvenlikte sigortalının veya gelir ve aylık almakta olan emeklinin ölümü halinde gelir veya aylık bağlanmasına veya toptan ödeme yapılmasına hak kazanan eş, çocuk, ana ve babası hak sahibi sayılmakta ve kanunda öngörülen şartları taşımaları halinde de kendilerine gelir ve/veya aylık bağlanmaktadır.

Normal durum bu olmakla birlikte, bazı durumlarda gerekli şartları taşıyor olsalar bile sigortalının veya emeklinin ölümünden sonra geride kalan eş, çocuk, ana ve babasına gelir veya aylık bağlanması yasaklanmıştır.

Buna göre, ölen sigortalının hak sahiplerinin (eş, çocuk, anne ve baba);

-Kendisinden aylık bağlanacak sigortalıyı veya gelir ya da aylık bağlanmış olan sigortalıyı kasten öldürmesi veya öldürmeye teşebbüs etmesi veya sürekli iş göremez hale veya malûl duruma getirmesi,

-Kendisinden aylık bağlanacak sigortalıya veya gelir ya da aylık bağlanmamış olan sigortalıya veya hak sahibine karşı ağır bir suç işlemesi veya

-Bunlara karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemesi nedeniyle ölüme bağlı bir tasarrufla mirasçılıktan çıkarılması,Durumunda, bu kişilere SGK tarafından gelir veya aylık bağlanmamaktadır.

Ancak, SGK’nın bu kişilere gelir veya aylık bağlamaması için ortada yukarıda belirtilen durumlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararının olması gerekmektedir.

Yani ; SGK’dan emekli aylığı almakta olan Ali’yi karısının kasten öldürdüğü ve bu durumun kesinleşmiş mahkeme kararı ile de sabit olduğu anlaşılmış ise, geride kalan karısına dul aylığı bağlanmayacaktır.

Veya ; Herhangi bir işyerinde çalışmakta olan Ahmet’in oğlu tarafından kasten malul (çalışma gücünü en az %60 kaybetmiş) duruma getirildiği kesinleşmiş yargı ile sabit olduğu ve SGK tarafından da Ahmete malullük aylığı bağlanmış ise, Ahmetin daha sonra malullük aylığı almakta iken ölmesi durumunda kendisini daha önce malul duruma getiren oğluna haksahibi olarak gerekli şartları taşıyor olsa bile yetim aylığı bağlanmayacaktır.

Yani ; SGK’dan emekli aylığı alan ve sağlık sorunları nedeniyle yatalak hale gelmiş Filiz’in kocası tarafından evden dışarı atılmış ve daha sonra da Filiz aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmediğinden bahisle kocasını mirasçılıktan çıkarmış ise, Filiz’in ölümü durumunda geride kalan kocasına SGK tarafından dul aylığı bağlanmayacaktır.

ÖNEMLİ SON NOT ; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, Bağ-Kur'lu anne babası 2000 öncesi veya 8 Ağustos 2001-1 Ağustos 2003 tarihleri arasında ölen kadınları ilgilendiren çok önemli bir karar aldı. Bağ-Kur'lu babası söz konusu tarihlerde ölen kadınlara yetim aylığı bağlanabilecek mi? Kocasından dolayı başka kurumlardan aylık aldığı için 2013’ten sonra yetim aylıkları kesilen kadınlar yeniden yetim aylığı alabilecek,Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 2018/427 esas, 2018/949 sayılı kararıyla, eşinden dolayı başka sosyal güvenlik kurumlarından ölüm aylığı aldığı için Bağ-Kur'lu babasından yetim aylığı bağlanamayan ya da bağlandığı halde 2013'te yayımlanan genelgeden sonra aylıkları kesilenleri sevindirdi.

Haftaya görüşmek üzere , Sosyal Güvenlikle kalın