E-ticaret yapanlar bilir ki tüm süreçler içerisinde en önemli işlem, güvenli ödeme almaktır. Bu adım hem satıcı hem de alıcı için kritik bir değere sahiptir. Alıcı kişisel bilgilerinin başkaları tarafından ele geçirilmesi kaygısı yaşarken satıcı oluşabilecek bir güvenlik açığı dolayısıyla güvenirliliğinin zedelenmesi endişesini yaşar. Bu nedenle bilişim uzmanları birçok yeni ödeme seçeneği geliştirilmiştir. Bu yazımda e-ticarette güvenli bir şekilde ödeme almanın tüm yollarını sizler için derledim:
1- Kredi Karti İle Ödeme: Kredi kartı ile ödeme yöntemi klasik ticarettekine benzer şekilde, kart bilgilerinin web sitesine girilmesi ve 3D ödemeler için akabinde cep telefonuna yollanan şifrenin sanal posa yazılması ile ödemenin karşı tarafın hesabına geçtiği bir yöntemdir. Hem pratikliği hem de hızlı olması nedeniyle sıklıkla tercih edilmesine karşın özellikle alternatif ödeme seçeneklerinin olduğu durumlarda bazı kesimlerce hala güvenlik endişesi nedeniyle kullanmaktan sakınılmaktadır.
2- Kapıda Ödeme: Kapıda ödeme yönteminde ürün İnternet üzerinden alındıktan sonra tüketicinin adresine kargo ile yollanır. Tahsilat işlemi kargonun teslimi esnasında kargo firması tarafından yapılır. Kargo firması kendi komisyonunu keserek tahsil ettiği tutarı satıcıya yatırır. Tahsilatlı gönderi adı ile bilinen yöntemin satıcı tarafından sorunlu yönü, tüketicinin kargo ulaştıktan sonra alışverişten vazgeçmesi alıcı tarafından sorunlu yönüyse kargo görevlisine ödeme yapmadan paketin içeriğini görememesi olarak sıralanabilir.
3- Havale/EFT İle Ödeme: Havale veya EFT ile ödeme e-ticaret sitelerinde çok yaygın kullanılan bir ödeme yöntemidir. Müşteri kendi hesabındaki parayı bankaya giderek ya da ATM’leri kullanarak veyahut İnternet’ten online ya da telefon bankacılığı ile vereceği bir talimatla havale/EFT’sini gerçekleştirebilir. Günümüzde havale veya EFT en çok İnternet üzerinden yapılmaktadır. Kişi ya da kurumlar artık ceplerinde taşıdıkları mobil cihazlarla bile dünyanın herhangi bir bölgesine kolaylıkla para transferi yapabilmektedir.
4- BKM Express İle Ödeme: Ülkemizde bankaların ortak platformu olarak faaliyet göstermekte olan Bankalararası Kart Merkezi (BKM), 2012 Haziran ayında Ulusal Dijital Cüzdan olarak isimlendirdiği BKM Express ödeme sistemini kurmuştur. BKM Express bankalar ve e-ticaretin önde gelen firmalarının ortak çalışmasıyla ve Türkiye’deki kartlı ödeme pazarına uygun özellikleri dikkate alınarak tasarlanmıştır.
5- PayPal İle Ödeme: Paypal, kredi kartı kullanmadan, İnternet üzerinden güvenli alışveriş yapılmasını ya da istenilen kişiye sadece bir elektronik posta adresi aracılığıyla para yollanabilmesini sağlayan çevrimiçi bankacılık sistemidir. PayPal şu anda 12 milyon kayıtlı müşteri tarafından 39 ülkede İnternet üzerinden yapılan alışverişlerde kullanılmaktadır.
6- PayU / PayTR vb. Ortak Ödeme Sayfaları: Bu yöntemde, kartla yapılan ödemelerde, alıcı yüksek güvenlikli bir ortak ödeme sayfasına yönlendirilir. Satıcı web sitesine eklediği bir kod ile herbir ürün için ödemeyi PayU / PayTr gibi siteler üzerinden aldırır. Bu siteler sundukları ödeme alma hizmeti karşılığında yapılan ödeme miktarının bir kısmını komisyon olarak kendi hanesine yazar. Web sitesi sahibi hem sanal pos maliyetlerinden kurtulmuş olur hem de gittikçe yaygınlaşan bu güvenli yöntemler sayesinde müşterinin kaygılarını azaltmış olur. Satıcı için çok fazla ciro yapılmadığı durumlarda tercih edilmesi daha uygundur. Böylelikle ciro üzerinden komisyon ödeneceği için kar marjının düşmesine ya da fiyatların artmasına neden olmaz.
7- Mobil Ödeme: Mobil ödeme, akıllı telefonlar vasıtasıyla, mobil operatörün verdiği şifre ile ve mobil ödeme alt yapısı sunan web sitelerinde yapılan bir ödeme şeklidir. Yapılan ödeme tutarı mobil telefonun faturasına yansıtılır. Alıcı ödemeyi telefon operatörüne yapar. Operatör aldığı ödemeden komisyonunu keserek satıcıya kalan kısmı verir.
8- Elektronik Para İle Ödeme: Elektronik para ayrıntılı anlamıyla, işlemlerde banka hesaplamalarına ihtiyaç olmadan paranın değerinin teknik bir aygıt üzerine elektronik olarak yüklenmesi, bir işletmeden diğerine ödemede yapılırken hamiline yazılı bir çek gibi kullanılması şeklinde tanımlanmaktadır
9- Elektronik Çek İle Ödeme: Elektronik çek sisteminde ödemeler, kredi kartı olmadan banka hesabı bilgilerinin gerekli olanlarının elektronik ticaret sitesine girilmesi yoluyla yapılmaktadır. Kullanıcı bir anlamda, elektronik ticaret sitesine çek keserek ödeme yapmış olur.
10- First Virtuel / Net Cash: Bu sistemde öncelikle hem satıcının hem de tüketicinin bir katılım ücreti ile hesap açtırması gerekir. Her iki kullanıcıya birer First Virtual hesap kimliği verilir. Tüketici First Virtual üzerinden alışveriş yaptığı zaman, satıcıya First Virtual hesap kimliğini iletir. Satıcı, First Virtual sunucusunu sorgulayarak bu hesap kimliğinin geçerli olup olmadığını kontrol eder. Eğer VirtualPIN kara listede değilse, satıcı bilgiyi alıcıya elektronik posta ya da başka şekillerle gönderir.
11- Smart Card / Akıllı Kart: E-ticarette kullanılabilecek bir diğer ödeme aracı ise, akıllı kart (smart card) tır. Akıllı kart, kart temelli bir ödeme aracı olup, kredi kartlarında bulunan magnetik şeritler yerine özel mikro çipi bulunan plastik bir karttır. Bu çip sayesinde plastik bir karta, elektronik parada dahil olmak üzere, her türlü bilginin yüklenmesi mümkün olmaktadır. Para yüklenen bir akıllı kart ile mal ve hizmet satın alınması durumunda, karta yüklenen parasal miktar azalmaktadır. Karttaki tutar sıfırlandığında da kart yeniden doldurulabilmektedir.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.