Takip Et

SON DAKİKA

Veteriner Hekim Altuğ Özer
[email protected]

Corona virüs

4 Nisan 2020, Cumartesi

     

Merhabalar; Sayın Aydın Denge okurları ve hayvan dostları. Nisanın ilk Cumartesi Günü yine siz değerli okurlar ile birlikte olmaya devam ediyoruz. Bu hafta kümes, çiftlik hayvanları ve pet dostlarımızdaki Corona virüs formlarından bahsedeceğiz.

Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan Corona virüs (2019-nCoV) salgını Aralık ayından itibaren yüz binlerce kişiyi enfekte etti ve on binlerce kişinin ölümüne sebep oldu. Virüsü ilk kez çözen bilim adamı Leo Poon, muhtemelen vahşi bir hayvanda başladığını ve insanlara yayıldığını düşünmektedir. Virüs hayvandan insana bulaşır iken form değiştirip insandan insana bulaşır hale gelmiştir. Virüsün kuluçka süresi 2 hafta kadardır.

Corona virüsler hayvanlar arasında yaygın olan büyük bir virüs grubudur. Yeryüzünde 500 den fazla Corona virüs formu bulunmaktadır. Corona virüsler, 1970'lerin başından itibaren hayvanlarda hastalıklara neden olduğu kabul edilmekte olup, öncelikle memelilerin ve kuşların üst solunum ve gastrointestinal sistemini enfekte etmektedir. Corona virüsler çiftlik hayvanlarında ve evcil hayvanlarda, bazıları ciddi olabilecek ve tarım endüstrisi için bir tehdit olabilecek bir dizi hastalığa neden olur. Tavuklarda, sığırlarda görülen formları barsak yangısı ve ishale yol açmaktadırlar.

Kedi corona virüsünün iki formu olup, kedi enterik Corona virüs (Feline coron avirus, FCoV) daha az klinik önemi olan bir patojendir, ancak bu virüsün spontan mutasyonu yüksek ölüm ile ilişkili bir hastalık olan kedi enfeksiyöz peritonitisine (feline infectious peritonitis, FIP) neden olabilir. İki tür köpek Corona virüsü (CCoV) vardır, bunlardan biri gastrointestinal hastalığa neden olan virüstür ve diğeri solunum yolu hastalığına neden olmaktadır. Çalışmalar, kedileri ve köpekleri etkileyebilecek köpek Corona virüsünün köpekler için ölümcül olabileceğini gösteriyor.

Kümes, çiftlik hayvanları ve pet dostlarımızdaki Corona virüs formları gastrointestinal sisteme yerleşirken Sars, Merz, Covid 19 gibi Corona virüs formları Solunum Sistemini enfekte etmektedirler. Son Covid 19 salgınında Çin’de yoğun enfekte olmuş bir insandan 17 yaşındaki köğegine geçmiş tek bir vaka bulunmaktadır. Tarihte kayıtlara geçmiş, kedi ya da köpekten insana bulaşmış bir Corona virüs vakası bulunmamaktadır. Kedi ve köpekteki formları insanı enfekte etmez.

Corona virüsler hayvanlar arasında yaygın olan büyük bir virüs grubudur ve nadir durumlarda bilim adamları tarafından zoonoz (hayvandan insana bulaşan) olarak adlandırılmaktadır(kedi ve köpekteki formları hariç). Bulaşma doğrudan temas (tükürük, kan, idrar, dışkı vb.), dolaylı temas (hayvanların yaşadığı ve dolaştığı alanlarla veya mikroplarla kontamine olmuş nesnelerle veya yüzeylerle temas etmek) yoluyla, vektör kaynaklı (bir kene veya sivrisinek veya pire gibi bir böcek tarafından ısırılmak) ve Çin’de olduğu gibi düşünülen gıda kaynaklı (kontamine bir şey yemek veya içmek, pastörize edilmemiş süt, az pişmiş et, yumurta veya enfekte bir hayvandan dışkısı ile kontamine çiğ meyve ve sebzeler gibi) olabilmektedir. Hastalığın antibiyotikle tedavisinin olmaması ve virusun mutant formlara dönüşerek hastalık yapma yeteneğinin güçlenmesi bu hastalığa karşı hijyen, koruma ve kontrol önlemlerinin alınmasını önemli kılmaktadır.

Corona virüsler, bazı formları insanlarda hastalığa neden olan büyük bir virüs ailesidir. Diğer formları ise develer, genç yaşlı sığırlar, domuzlar, kediler, köpekler, kuşlar, ve yarasalar da dahil olmak üzere hayvanlar arasında dolaşmaktadır. Yarasalar bilim adamları tarafından artık tüm büyük Corona virüslerin orijinal kaynağı olarak kabul edilmektedir. Son dönemlerde ortaya çıkan Corona virus kaynaklı Ağır Akut Solunum Sendromu (severe acute respiratory syndrome, SARS) ve Orta Doğu Solunum Sendromu (Middle East respiratory syndrome, MERS) gibi zoonoz karakterli salgınların yarasaların ağız veya dışkı yoluyla kirlettiği meyveleri yiyen evcilleştirilmiş memeli hayvanlar tarafından insanlara sıçradığı tahmin edilmektedir.

Kedi ve köpekteki Corona virüsü gastorointestinal(Mide-barsak) sisteme yerleşirken, Covid 19 solunum sistemine yerleşmektedir. Evcil dostlarımız ile günlük rutinimizde zaten uymamız gereken hijyen kurallarının(eve girerken ve kirlendikçe ellerimizi, evcil dostlarımızın patilerini sabunlu bez-su ile temizlemek) ötesinde bir şey yapmamıza gerek yoktur. Hatta bazı araştırmacılar evcil dostlarımızdaki Corona virusla karşılaştığımız takdirde bunun hastalık yapmak bir tarafa, bizi bu tip viruslar enfekte etmediği için bağışıklığımız açısından yararının bile olduğunu savunmaktadırlar.

Yani kedi ve köpekteki Corona virüsü insanlara bulaşmaz. Kedilerde görülen fip hastalığı ise Corona virüsünün mutasyonu ile hastalığa neden olmaktadır. Fakat bu hali de ne insanlara ne de köpeklere bulaşmaz. Köpekler için tamamen etkili Corona aşısı bulunurken, kediler için işe yarayan bir aşı bulunmamaktadır.

Bugünlerde pet dostlarımız ile birlikte rutin hayatımızda değiştirmemiz gereken bir şeyler yoktur. Zaten uymamız gereken hijyen kurallarına dikkat etmek yeterli olacaktır. Ellerimizi temas sonrası en az 20 sn. ılık su ve sabun ile yıkamak, dışarıdan geldiğimizde dostumuzun patilerini sabunlu bez ile temizlemek önemlidir. Toplum olarak genel kurallara uyduğumuz sürece mayıs ayından itibaren izolasyon kuralları da hafifleyecektir.

Hepinize sevgi dolu ve sağlıklı günler dilerim.

Nisanın üçüncü Cumartesi Günü görüşmek üzere hepinize sevgi dolu ve sağlıklı günler dilerim.

Not: Merak ettiğiniz sorular için [email protected] adresinden ulaşabilirsiniz. 



Yazarın Tüm Yazıları

Kürk Hayvanları

16 Nisan 2021, Cuma

Yavru köpek tuvalet eğitimi

20 Mart 2021, Cumartesi

Yavru kediler ve tuvalet eğitimi

12 Şubat 2021, Cuma

YASAKLI IRKLAR

6 Haziran 2020, Cumartesi

Kıymayın Efendiler…

15 Mayıs 2020, Cuma

Corona virüs

4 Nisan 2020, Cumartesi

Yavru kedilerde aşı programı

21 Mart 2020, Cumartesi

Yavru köpeklerde aşı programı

29 Şubat 2020, Cumartesi

Coronavirüs'ün kedi ve köpekteki formları

15 Şubat 2020, Cumartesi

Kuşlarda (özellikle papağanlarda) tüy yolma ciddi problemlerin bir göstergesidir

1 Şubat 2020, Cumartesi

Köpekler Hakkında Yanlış Bilinen Doğrular

18 Ocak 2020, Cumartesi

Kediler Hakkında Yanlış Bilinen Doğrular-1

4 Ocak 2020, Cumartesi