Aydın Adnan Menderes Üniversitesi (ADÜ) Fen Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Murat Çekilmez, tvDEN'de yayınlanan Emin Aydın'la Baş Başa programının konuğu oldu. "Alinda ile ilgili güzel projelerimiz var" dedi.

(FOTOĞRAFLAR İÇİN TIKLAYIN)

Karpuzlu Alinda Antik Kenti Yüzey Araştırması Başkanı Doç Dr. Murat Çekilmez, "1982'de İzmir Selçuk'da dünyaya geldim. Liseye kadar Selçuk'ta kaldım. 2001 yılında Üniversite için Aydın'a geldim. ADÜ'de lisans eğitimimi tamamladım. Burada kariyer yapmaya karar verdim. Yüksek Lisans eğitimimi ADÜ'de yaptım. Aynı şekilde doktorayı da ADÜ'de yaptım. Tralles Antik Kenti ile ilgili doktora tezi hazırladım. 2015'te İzmir'in Aliağa ilçesinde kendi uzmanlık alanımla ilgili yüzey araştırması projesine başladım. 5 yıl yüzey araştırması yürüttüm. Başarılı çalışmalar gerçekleştirdik. 2020'den itibaren Alinda Antik Kenti yüzey araştırmalarını yürütüyorum. Arkeolog olmamın önemli etkenlerinden birisi de çocukluğuma dayanıyor. Efes'te kazı çalışmaları yapılırken izlerdim. Hep bir şeyi anlama çabasındaydık. Ne arıyorlar diye merak ederdik. Şimdi bunları severek yapıyoruz" dedi.

TARİHİ GEÇMİŞİ ANLATTI

Alinda'yı anlatan Çekilmez, "Biz bu bölgeye Karya bölgesi diyoruz. Bu bölgede en iyi korunmuş antik kentlerden birisi Alinda. İlk bilgileri günümüzden 4 bin yıl önce alıyoruz. Alinda'da çok güçlü bir sur sistemi olduğunu öğreniyoruz. Hitit metinlerinden öğreniyoruz. Burada Hekatomnos ailesinden Kraliçe Ada yaşadı. Yaklaşık 10 yıl yaşadığını biliyoruz. Hüküm sürdüğünü söylüyorlar. Kraliçe Ada, Karya bölgesinde en güçlü hükümdar. Karya kralı Hekatomnos'un ölümüyle birlikte krallığa büyük oğlu Mauselous geçiyor. Mauselous ölünce başa karısı Artemisia geçiyor. Artemisia aynı zamanda kız kardeşidir. Böyle bir gelenek var. Kardeşiyle evlenme geleneği var. Artemisia eşi Mauselous için Bodrum'da Halikarnas Mozolesi'ni yaptırıyor. Artemisia'dan sonra erkek çocuklardan İdreus başa geçiyor. İdreus öldükten sonra iktidara Ada'nın geçtiğini görüyoruz. Ancak Ada'nın erkek kardeşlerinden Piksodaros, Ada'yı Alinya'ya sürgüne gönderiyor. Piksodaros Perslerle birlikte satraplık yapmak istiyor. Hatta kızını da evlendirdiği söyleniyor Persli bir ileri gelenle. Alinda gelmesine gelmesinin bir çok sebebi var. Alinda, Ada'nın geldiği dönemde çok güçlü bir kentti. Ada, bu çok güçlü kentte 10 yıl yaşıyor. Büyük İskender Anadolu'ya gelinceye kadar. Büyük İskender, Halikarnassos'u aldıktan sonra Ada'yı ziyaret ediyor. Piksodaros'u tahttan indirip yönetimi Ada'ya bırakıyor. Ada tekrar Kraliçe oluyor" dedi.

"ALİNDA'YA HERKES GELMELİ"

Günümüzde Alinda'yı anlatan Çekilmez, "2020 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı alınan izinlerle birlikte Alinda'da yüzey araştırmalarına başladık. Kazı çalışmaları öncesinde bütün alanın belgelenmesi gerekiyor. Acil müdahale etmemiz gereken alanlara bakıyoruz. Bir çok veri elde ettik. Şu ana kadar hiç kazı çalışması yok. ADÜ tarafından 5 yıllık bir yüzey araştırması gerçekleştirilmiş. Kazı çalışmalarına geçilmesi bekleniyordu. 2020 yılında da biz yüzey araştırmasını aldık. Daha önce yapılan yüzey araştırmaları da işimizi kolaylaştırıyor. Elimizde hazır bilgi var. Kazı çalışmalarına en yakın zamanda başlamak istiyoruz. Çalışmalarımız çok iyi gidiyor. Biz altyapımızı oluşturmaya başladık. Bunlar biraz ekip işi. Ekibimizi oluşturmaya başladık. En önemlisi burada kazı yaparken, bir taraftan da restorasyonu düşünmemiz olacak. Alinda'yı görmeyen vatandaşları davet ediyorum. Ayrıca Alabanda da çok önemli bir yer. Karpuzlu Belediye Başkanı Hilmi Dönmez'in Milas'ta bulunan Alabanda ve Karpuzlu'da bulunan Alinda arasında turizm yolu oluşturmasıyla ilgili bir projesi olduğunu biliyorum" dedi.

"ALİNDA İLE İLGİLİ PROJELERİMİZ VAR"

Alinda'da ekonomik kültürün zengin olduğunu düşündüklerini söyleyen Çekilmez, "Alinda'da zeytinyağı, incir ve şarap üretildiğini düşünüyoruz. Bununla ilgili proje geldi aklıma. Agora'da tarihsel yemekleri vatandaşlara vermek. Zeytinyağını taşla ezerek yapıyorlar. Aynı şekilde şarabı da. Kimyasal kullanılmıyor. Biz bunu günümüzde Alinda Agorası'nda yani pazar yerinde antik çağdaki ürünleri vatandaşa tattırma hedefimiz var. Bu şekilde antik çağ pazarını da görecekler. İnşallah gerçekleşecek" dedi.

"GERGA İLE İLGİLİ GELİŞME VAR"

Çine'de Alabayır ve Kırsakallar sınırları arasında yer alan önemli bir alan olan Gerga ile gelişme olduğunu açıklayan Çekilmez, "Gerga'da geçen yıl kaçak kazılar oldu. En büyük baş belamız kaçak kazılar. Tahrip olmaya başladı. Biz burada bir temizlik çalışması yapmaya karar verdik. Aydın İl Kültür ve Turizm Müdür Mehmet Umut Tuncer'e ve aynı zamanda Arkeoloji Müzesi Müdürü Abdulbari Yıldız'a teşekkür etmek gerekiyor. Kurtarma kazıları yapmak için öncü oldular. Bir kutsal alan burası. Hiç kazı çalışması yapılmamış. Yüzey araştırması 90'lı yıllarda yapılmış. Devamı gelmemiş. Çok önemli bir yer burası" dedi.

"KÜLTÜRE ZARAR VERMEYİN"

"Projelere halkın sahip çıkması gerekiyor" diyen Çekilmez, Her yanımız tarih. Defineciler zarar veriyor. Buna dur dememiz lazım. Gerga'dan bir heykel çalınmış, İzmir'de yakalanmış. 2-3 tonluk heykeller. Arazi zorlu. O araziden o heykeli çıkarmak büyük bir güç. Antik kentleri tahrip etmeyin. Kendi canları için de tehlike. Geçtiğimiz gün 2 kişi öldü 3 kişi yaralandı. Kültürümüze zarar veriyor. Cezaların da ağırlaştırılması gerekiyor. Hiç bir şey elde edemezsiniz" dedi. (ARİF YILMAZOĞLU)