Kripto Para Nedir, Nasıl Alınır? Geçmişten Günümüze Kripto Para Verileri

Kripto para birimi, kriptografi olarak bilinen gelişmiş şifreleme teknikleri kullanılarak oluşturulan ve yönetilen dijital bir para birimidir. Kripto para, 2009’da Bitcoin’in yaratılmasıyla kağıt üzeri bir kavram olmaktan çıkıp (sanal) gerçekliğe sıçradı.

Kripto paraların özellikle Türkiye’de son 4 senedir ciddi bir gelişme kaydettiğini söyleyebiliriz. Öyleyse, bu alternatif para birimleri nihayetinde geleneksel para birimlerinin yerini alacak ve bir gün dolar ve euro kadar yaygın hale gelecek mi? Yoksa kripto para birimleri, çok geçmeden alevi sönecek geçici bir moda mı?

Kısaca Kripto Para Nedir?

Kripto para, takas işlemlerinde kullanılabilen, tamamen dijital, şifrelenmiş, sanal para birimi. Kimilerine göreyse geleceğin para birimidir. Kriptoloji denilen ve kripto paralarla kullanılan kavra ise, bir şifreleme bilimidir. Verilerin bir sisteme göre şifrelenmesidir. Kripto paralar ortam üzerinde şifrelerin oluşturulması ve çözülmesi aracılığıyla transfer edilir. Hash fonksiyonları gibi algoritmalar kullanılır.

Türkiye ve dünyadan son dakika kripto para haberleri, yeni gelişmeler ve güncel son durumu en objektif haliyle yakalamak için Türkiye’nin en hızlı büyüyen Bitcoin ve kripto para haber sitesi Coinkolik’i takip edebilirsiniz. 

Kripto Para Biriminin Temelleri

İnsanlar zamanın başlangıcından beri mallar için fiziksel varlıkları takas ettiler. Günümüzde bu para birimleri, hükümet gibi merkezi bir otorite tarafından yönetilen ve finans kurumları tarafından izlenen çoğunlukla basılı banknotlar veya madeni paralardır. Ancak 2009’da bitcoin’in kurucusu Satoshi Nakamoto, insanların para hakkındaki düşüncelerini değiştirecek bir fikir başlattı. Ya para birimi hükümetler yerine matematik tarafından düzenleniyorsa?

Kripto para birimleri, herhangi bir merkezi otorite tarafından düzenlenmeyen veya resmi bir kurum tarafından izlenmeyen, tamamen yeni bir para sistemi üzerinde çalışan dijital bir para türüdür. Çeşitli işlevlere sahip birçok kripto para birimi türü vardır. Her işlevden bağımsız olarak, her dijital para birimi, blok zinciri adı verilen merkezi olmayan bir eşler arası ağ tarafından desteklenir. Blockchain teknolojisi, ister dijital bir cüzdanda tutuluyor ister ticarette kullanılıyor olsun, tüm kripto para birimlerinin takip edilmesini sağlar.

Ancak böyle bir sistemi çalıştırmanın etkinliği, sistemi hile ve oyun oynamanın mümkün olmamasını sağlayan bir altyapı gerektirir. Bitcoin, iki kişinin (kripto paraların göndericisi ve alıcısı) dijital bir imza oluşturmak için ödemeleri imzalaması gereken bir sistemi kuran ilk pazarlamaydı. Her kişinin, bunu mümkün kılan bir genel ve özel bir şifreleme anahtarı vardır. Her işlemin doğruluğu doğrulanır ve sistem anonim ve tamamen şeffaftır. Bu altyapının merkezinde defter bulunur.

Kripto Paralar Güvenilir Mi?

Merkezsizleştirilmiş, başka bir deyişle dağıtık bir ağda -Bitcoin gibi- işlemin gerçekleşebilmesi için sistemin her parçasının onay vermesi gerekmektedir. Bu işlemler blockchain aracılığıyla yapılmaktadır, bu sayede yapılan her işlem herkes tarafından görülmektedir. Bütün transfer işlemleri gönderici ve alıcının cüzdan adresleri ve yollanılacak miktar bilgileriyle gerçekleşir. Takas ya da gönderi işlemi gönderen tarafından doğrulanmalı ve daha sonra sistem tarafından onaylanmalıdır. Onaylama işlemi sadece madenciler tarafından kriptografik bir bulmaca çözülerek gerçekleştirilebilir. Bir işlem onaylandığı takdirde geri döndürülemez. Kripto paralar için en büyük riskler hack'lenme ve saldırı olasılığıdır.

Kripto Para Nasıl Üretiliyor? Kripto Para Madenciliği Nedir?

Kripto paraların üretimi de kendileri gibi dağıtık bir sistem üzerinden gerçekleştirilmektedir. Yani kullanıcı temellidir. Kripto para birimlerinin üretim sınırı vardır, dolayısıyla üretilen kripto para miktarı arttıkça kripto para üretmek için çözülmesi gereken işlemler zorlaşır. Üretim işlemi madencilik yoluyla oluyor, fiziksel bir madencilik olmasa dahi matematik problemleri çözmeye dayalı işlemler yapılıyor. Yani işlemci gücü ve internet bağlantısına sahip olduğunuz takdirde madencilik görevini, birisi tarafından görevlendirilmeksizin üstlenebilirsiniz.

Kripto Para Yasal Mı?

Kripto paraların yasallığı ülkeden ülkeye değişmektedir. Bazılarında yasallık durumu hala belirsiz ya da değişkenken, bazı ülkeler kullanımına ve ticaretine açık açık izin vermektedir. Bazı ülkeler ise kripto para kullanımını yasakladı veya kullanıma sınır getirdi.

Bitcoin ya da kripto para üreticiliği, yani madenciliği yapmak suç değildir. Yasal olmayan bir durum söz konusu değildir.

Kripto Geleceğinde Neler Olacak?

Bitcoin’in ortaya çıkışı, geleceği ve diğer kripto para birimlerinin geleceği hakkında bir tartışma başlattı. Bitcoin’in yakın zamandaki sorunlarına rağmen, 2009 lansmanından bu yana elde ettiği başarı Ethereum, Litecoin ve Ripple gibi alternatif kripto para birimlerinin oluşturulmasına ilham verdi.

Ana akım finansal sistemin bir parçası olmayı hedefleyen bir kripto para biriminin, birbirinden çok farklı kriterleri karşılaması gerekebilir. Matematiksel olarak karmaşık olması gerekir ki bunun sebebi dolandırıcılık ve bilgisayar korsanı saldırılarından kaçınmak içindir. Ancak kripto paranın aynı zamanda tüketicilerin anlaması için de kolay olması gerekir. Merkezi olmayan ancak yeterli tüketici korumaları ve korumasıyla vergi kaçırma, kara para aklama ve diğer alçakça faaliyetler için bir kanal oluşturmadan kullanıcının anonimliğini koruması önemlidir. Bunlar karşılanması zor kriterler olduğundan, birkaç yıl içinde en popüler kripto para biriminin, sıkı bir şekilde düzenlenen itibari para birimleri ile günümüzün kripto para birimleri arasında kalan niteliklere sahip olması mümkün müdür? Bu olasılık uzak görünse de, şu anda önde gelen kripto para birimi olarak, Bitcoin’in karşılaştığı zorluklarla başa çıkmadaki başarısının veya eksikliğinin önümüzdeki yıllarda diğer kripto para birimlerinin servetini belirleyebileceği konusunda çok az şüphe var.

Bir Kripto Para Birimini Niçin Kullanırsınız?

Kripto Paralar güvenli olmaları ve bir düzeyde anonimlik sağlamaları ile bilinmektedir. İçlerindeki işlemler sahte veya tersine çevrilemez ve düşük ücretler vardır, bu da onu geleneksel para biriminden daha güvenilir kılar. Merkezi olmayan yapıları, herkesin erişebileceği anlamına gelir .Ancak kurulumları karmaşık olabilir ve çok az mağaza bunları harcama için kabul eder.

En Yaygın Kripto Para Birimleri Nelerdir?

Aşağıdaki şimdiye kadarki en popüler kripto para birimi projelerini listeledik;

Bitcoin

Muhtemelen tüm kriptoların, adı en tanınan ve kripto para birimi sistemiyle en yakından ilişkili olanıdır.

Halihazırda 21 milyonluk bir sınıra karşılık, dolaşımda 17.6 milyondan fazla Bitcoin token var.

Bitcoin Cash

2017’de tanıtılan Bitcoin Cash, piyasadaki en popüler kripto para birimi türlerinden biridir. Orijinal Bitcoin ile temel farkı blok boyutudur: 8MB. Bunu orijinal Bitcoin’in sadece 1MB’lık blok boyutuyla karşılaştırın. Bunun kullanıcılar için anlamı  daha yüksek işlem hızı demektir.

Litecoin

Litecoin, Bitcoin ile giderek daha fazla aynı alanda kullanılıyor ve pratik olarak aynı şekilde çalışıyor. Google’ın eski bir çalışanı olan Charlie Lee tarafından 2011 yılında oluşturuldu. Daha kısa işlem süreleri, daha düşük ücretler ve daha konsantre madencilerle Bitcoin teknolojisini geliştirmek için tasarlandı.

Ethereum

Bitcoin’den farklı olarak, Ethereum, merkezi olmayan uygulamalar (telefon uygulamaları) kadar dijital para birimine odaklanmaz. Ethereum’u bir uygulama mağazası olarak düşünebilirsiniz.

Platform, uygulamaların kontrolünü orijinal yaratıcılarına iade etmek ve bu kontrolü aracılardan (örneğin Apple gibi) almak istiyor. Uygulamada değişiklik yapabilecek tek kişi orijinal oluşturucu olacaktır. Burada kullanılan token, uygulama geliştiricileri ve kullanıcıları tarafından para birimi olarak kullanılan Ether olarak adlandırılır.

Ripple

Ripple bir tür kripto para birimidir, ancak Blockchain tabanlı değildir. Ripple, büyük şirketler için, dünya çapında daha büyük miktarlarda para (madeni parası XRP olarak bilinir) taşımak anlamına gelir.

XRP kriptosundan daha çok dijital ödeme protokolü ile tanınır. Bunun nedeni, sistemin dolar veya hatta Bitcoin (veya diğerleri) gibi herhangi bir biçimde para transferine izin vermesidir. Saniyede 1.500 işlemi (tps) işleyebileceğini iddia ediyor. Bunu 3-6 tps işleyebilen Bitcoin ile karşılaştırabilirsiniz. Ethereum ise 15 tps işleyebilir.

Stellar

Stellar para transferlerine odaklanır ve ağı, bunları ulusal sınırların ötesinde bile daha hızlı ve daha verimli hale getirmek için tasarlanmıştır. Ripple kurucu ortağı Jed McCaleb tarafından 2014 yılında tasarlandı ve Stellar.org adlı kar amacı gütmeyen bir kuruluş tarafından işletiliyor.

Amacı, geleneksel bankalara ve yatırım fırsatlarına erişimi olmayan gelişmekte olan ekonomilere yardımcı olmaktır. Stellar ağını kullanmak için kullanıcılardan veya kurumlardan ücret almaz ve vergiden düşülebilir kamu bağışlarını kabul ederek işletme maliyetlerini karşılar.

NEO

Eskiden Antshares olarak adlandırılan ve Çin’de geliştirilen NEO, hızlı bir şekilde büyük bir küresel kripto oyuncusu olmayı hedefliyor. Odak noktası, kullanıcıların bir aracı kullanmadan anlaşmalar oluşturmasına ve yürütmesine olanak tanıyan akıllı sözleşmelerdir (dijital sözleşmeler).

Ana rekabeti Ethereum’un peşinden gidiyor, ancak NEO’nun baş geliştiricisi Erik Zhang, NEO’nun üç farklı avantaja sahip olduğunu belirtti: daha iyi mimari, daha geliştirici dostu akıllı sözleşmeler ve gerçek dünyaya daha kolay entegrasyon için dijital kimlik ve dijital varlıklar .

Bir NEO teknik raporu, geliştiricilerin ortak programlama dillerini kullanarak akıllı sözleşmeler geliştirebileceğini açıkladı. Ethereum ise geliştiricilerin kendi platformunda akıllı sözleşmeler oluşturmadan önce öğrenmeleri gereken kendi programlama dillerini kullanıyor.

Cardano

Cardano (ADA), dijital para göndermek ve almak için kullanılır. Kripto para birimleri için daha dengeli ve sürdürülebilir bir ekosistem olduğunu ve “bilimsel felsefe ve araştırma odaklı yaklaşıma” sahip tek para olduğunu iddia ediyor.

Bu, bilim adamları ve programcılar tarafından özellikle titiz incelemelerden geçtiği anlamına gelir. Aynı zamanda Ethereum’un kurucu ortağı Charles Hoskinson tarafından kuruldu.

IOTA

2016’da piyasaya sürülen IOTA, Nesnelerin İnterneti Uygulaması anlamına gelir. Diğer birçok Blockchain teknolojisinin aksine, aslında bir blok zincirle çalışmaz; Nesnelerin İnterneti (IoT) üzerindeki akıllı cihazlarla çalışır.

Bunu kullanmak için yapmanız gereken tek şey, Directed Acyclic Graph (DAG) olarak adlandırılan IOTA defterinde önceki iki işlemi doğrulamaktır, ancak IOTA yaratıcıları buna Tangle adını verir.