Aydın Ticaret Borsası Başkanı Fevzi Çondur, tvDEN'de yayınlanan Emin Aydın'la Baş Başa programının konuğu oldu. Çondur, "Kaliteyi artıralım, fiyatı yukarı çekelim" dedi.

(FOTOĞRAFLAR İÇİN TIKLAYIN)

Gündemde incir olduğunu söyleyen Fevzi Çondur, "2020-2021 incir sezonunun üreticimize ve ihracatçımıza iyi bir yıl olmasını diliyoruz. 85 bin 850 ton üretim beklenmekte. Sahadan gelen veriler bunu desteklemiyor. Beklenen rekoltenin altında üretim gerçekleşecek. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) üreticiyi korumak adına iyi bir iş yapıyor. Yalnız bunun iki ayaklı olması lazım. Fiyatın çok düştüğü dönemde üreticiyi korumak, fiyatın yükseldiği dönemde de tüccarı ve ihracatçıyı korumak lazım. TMO 20 liranın altına düşerse alım yaparım, 27 liranın üstüne çıkarsa da satış yaparım mantığıyla yürümesi lazım. İki taraf için de adaletli olması lazım. İncirde her şey iyi gidiyor. Fiyatların yükselmesinden dolayı tüccarlar sıkıntı yaşıyor. Finansman sıkıntısı var. 1 kamyon incir 600 bin TL civarında. Biz Aydın Ticaret Borsası olarak soğuk hava depomuzu hazırladık. İncirin ticareti 12 aya yayıldı. İncirin önü açık. Pandemiden dolayı sokağa çıkma yasağının olduğu dönemde kuru meyve tüketimi arttı. İncirin tüketiminde bir artış oldu. TARİŞ de incir fiyatlarını açıkladı. Onların fiyatları piyasayı olumlu etkiledi. Geçen yıla göre Türk Lirası değer kaybetti. Dolar üzerinden bakınca çok büyük fark olmuyor. Şu anda iyi bir incirin kilosunu 50 TL'den aşağı alamazsınız. İyi bir baklavayı da 80 TL'den aşağı alamazsınız" dedi.

"CİDDİ DESTEKLER BEKLİYORUZ"

"İncir lisanslı depoya girerse satışlar yapılabilir" diyen Çondur, "Opsiyon borsasına alabilirsek araya finans sahipleri girebilir. Üretici ve tüccar, üretici ve ihracatçı arasında teminat bırakılabilir. Ben finans sahibiyim. İnciri peşin alıp, vadeli satabilirim. Bu şekilde çözüm olabilir. Bunlar denenecek şeyler. EximBank kredi veriyor ama faizleri yükseldi. Çok cazip değil şu süreçte. Biz daha ciddi desteklemeler bekliyoruz" dedi.

"LABORATUVAR HİZMETE DEVAM EDİYOR"

Aydın Ticaret Borsası laboratuvarının hizmet vermeye devam ettiğini belirten Çondur, "İncirdeki en büyük sıkıntılardan bir tanesi toksin olayı. Mevsimsel olayı biz Avrupa'ya anlatabilirsek bu durumu esnetebiliriz. Biz laboratuvarımızı geliştirdik. Köşk ve Germencik'te şubelerimiz var. İhracatçımızın her zaman yanındayız. Tüm gıda ürünlerinde faal laboratuvarımız" dedi.

"KALİTEYİ ARTIRALIM FİYATI YUKARI ÇEKELİM"

"İncirde belli bir pazarımız var" diyen Çondur, "Uzak Doğu'da girmediğimiz pazar yok gibi. Asıl ihracatımız Avrupa ülkeleri. Yıllardan beri incir ithalatçısı firmalar var. İncirin yanında kuru kayısı vereyim, incirin fiyatını düşüreyim kayısıdan para kazanayım mantığıyla iş yapına incir fiyatları değişiyor. Bizler kaliteyi artıralım fiyatı yukarı çekelim. İnciri sembolik de olsa pirimle kayıt altına alalım istiyoruz. İstatistik bilgilere sahip olacağız" dedi.

"PAMUKTA SIKINTILAR VAR"

Pamukta sıkıntı var diyen Çondur, "Pamuk ilaçlama maliyetlerinden dolayı sıkıntı yaşıyor. Pamuk üretiminde sıkıntı var. Kırmızı örümcekten dolayı ilaçlamalarda sonuca ulaşılamadı. Pamukta kiloda 60 kuruş civarı zarar ediliyor. Bu da desteklemelerle çözülür. Bu yıl 350 bin ton üretim bekleniyor. Biz bunu geçen yıllarda 900 bin tona çıkarmıştık. Türkiye kendi pamuk üretmezse, yurt dışından ucuz pamuk alamaz. 2010 yılında Pakistan'da sel olmuştu. Dünya pamuk fiyatları 6 misli yükseldi. Türkiye pamuk üretmezse dünyada da fiyatlar yükselir. Üretici pamuktan vazgeçince dönmek istemiyor. Devletin acil olarak 2020 pamuğunun 1 lira 10 kuruş desteklemesi gerekiyor. Hiç yerli pamuk kullanmayan, ithal kullanan fabrikalar var. Pandemi sürecinde ciddi anlamda etkilenen sektörlerden birisi de tekstil. Pamuğun yağ ve yemde de ciddi anlamda katkısı var. Pamuğun çekirdeği daha kıymetli şu an" dedi.

"VERİM DÜŞÜK OLACAK"

Zeytin rekoltesinde çok ciddi anlamda düşüş olacak diyen Çondur, "Ramazan döneminde hava sıcakları birden yükseldi. Ağaçlarda sıkıntı oldu. Verimin düşük olacağını söyleyebiliriz. Zeytinyağı fiyatlarına bu yansımayacak. Avrupa Birliği'nde zeytinyağına çok ciddi destekleme var" dedi.

"ET TÜKETİMİ AZALDI"

Çondur, "Ette faal bir borsayız. Türkiye'de 6. sıradayız. Aydın Ticaret Borsası olarak canlı hayvan sektöründe de hemen hemen zeytinyağı ve incire yaklaşmış durumdayız. Sektördekilerle konuştuğumuzda tüketimin azaldığını söylüyorlar. Et tüketimi Türkiye'de azaldı. Talep bayağı azalmış durumda. Talep düşünce kesimi etkiliyor. Yem fiyatları yükseliyor. Üretici sıkıntı yaşıyor. Üreticinin desteklenmesi gerekiyor. Eti 35 liraya satınca ciddi zarar ediyor" dedi. (ARİF YILMAZOĞLU)