Aydın Ticaret Borsası Başkanı Fevzi Çondur, tvDEN'de yayınlanan Emin Aydın'la Baş Başa programının konuğu oldu. Kestanede Aydın'ın Türkiye birincisi olduğunu vurgulayan Çondur, "Misafirliğe gideceğimiz zaman hediye olarak baklava yerine incir veya zeytinyağı götürelim" dedi.

(FOTOĞRAFLAR İÇİN TIKLAYIN)

Kendisini tanıtan Fevzi Çondur, "3 yıldan bu yana Aydın Ticaret Borsası başkanlığı yapmaktayım. Aslen Ziraat Mühendisiyim. İşimiz gereği olarak da tarımsal üretime ve tarıma dayalı sanayi tesisine sahibiz. 15 yıldır Ticaret Borsası yönetimindeyim, 3 yıldır da başkanlığı yürütüyorum. Ziraat Mühendisliği aranan bir meslek haline geldi. Mesleği tam anlamıyla yapabilmek çok önemli. Özellikle tarıma olan ihtiyacın pandemiden sonra anlaşılmasıyla kıymetlendi. Daha da kıymetlenecek" dedi.

"12. SIRADAYIZ"

"Türkiye'de 113 tane Ticaret Borsası var, biz bunların içinde büyüklük olarak 12. sıradayız" diyen Çondur, "Ben aynı zamanda Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Ticaret Borsaları Konsey üyesiyim. Bizim bölgemiz Aydın geneli olarak Söke ve Nazilli merkezi haricindeki tüm ilçeler. Diğer ilçelerde yerinde tescil yapıyoruz. Borsada kotasyona tabi ürünler tescilleniyor. Başında incir geliyor. Dünyada da üretim birincisi Aydın. Kestanede Türkiye birincisiyiz. Zeytin ve zeyinyağı, et, süt, canlı hayvan, pamuk, sanayi tipi olan domates, yumurta, buğday, mısır, arpa gibi ürünlerin tescillerini yapıyoruz. İncirde biz Aydın olarak üretimin başını çekiyoruz. İncirde iddialıyız, kaliteyi de geliştirdik. Kaliteyi artırma adına çalışmalar mevcut. Sofralık zeytinde bir düşüş yaşıyoruz. Sofralık zeytinde birinciliği Manisa kaptı" dedi.

"TAKLİT VE TAĞŞİŞ REKABETİ BOZUYOR"

Laboratuvarın 2002 yılında kurulduğunu söyleyen Çondur, "Aydın Ticaret Borsası'nın toplam 4 laboratuvarı var. İhracat numunelerini daha önce İzmir'e gidiyordu. Aydın Akyüzlü meclis başkanımız ön ayak olmuştu. Vakit kaybının önüne geçmek için laboratuvar kurduk. Türkiye'nin ilk özel akredite olan gıda laboratuvarını kurduk. 112 ihracatçı firmamız var. Laboratuvarlar ihracatçıyı da destekliyor. Laboratuvarları genişlettik. Her üründe her alanda analiz yapabiliriz. Türkiye'de çok ciddi bir gıda terörü var. Taklitler yapılıyor. Sağlık açısından sıkıntılı bir konu bu. Avrupa'da marketler sattığı tüm ürünlerden sorumlu ama Türkiye'de sadece marka sorumlu. Türkiye'de de bunu getirmeliyiz. Bölgemizde Zeytinyağı ile ilgili sıkıntılar oluyor. Bunların önünü geçmek için girişimler yapmalıyız. Cezalar çok zayıf. İnsan hayatıyla oynamak ucuz olmamalı. Taklit ve tağşiş ticaretteki dengeli rekabeti bozuyor. İnsanları zehirlendiriyor ve daha fazla kazanıyor. Vatandaşlar da bu tip ürünlerden numune alıp göndersin" dedi.

"SAĞLIK İÇİN ZEYTİNYAĞI TÜKETMEK GEREKİYOR"

Zeytinyağının önemli bir husus olduğunu söyleyen Çondur, "Türkiye'de şu ana kadar 40 ilde zeytinyağı tadım etkinliği düzenledik. Bugüne kadar zeytinyağı yemediklerini söyleyenler oldu. Gerçek zeytinyağı çok kıymetli bir yağ. İnsanlar karıştırılmış bir zeytinyağı yemiş hep. Beslenmenin temeli zeytinyağı. Sağlık için çok faydalı. Dünyada en büyük 5. üreticiyiz. Margarinden sonra Türkiye'ye zeytinyağı unutturulmuş. Koronavirüs açısından bağışıklık sisteminde zeytinyağının büyük bir etkisi var. Bağışıklık sistemini incir ve zeytinyağı güçlendiriyor. Daha da özen gösterelim. Sağlık için zeytinyağını tüketmek gerekiyor" dedi.

"İNCİRDE HALA GERİDEYİZ"

Çondur, "İncir ihracatı rakamlarından memnun değildik. İncirin nasıl meyve olduğunu dünyaya anlatmalıyız. İnciri bembeyaz talep eden ülkeler oldu. Biz dünyaya gerçek incirin tadını öğrettik. İncirde fiyat artışı yaşandı. Ortalama 2 bin 500 dolar ihracat fiyatımız, 2017 yılında 5 bin doları geçti. Hala gerideyiz. Afganistan incirinin satışı 10 bin dolar civarında. Hindistan ve Çin pazarları var. Onlar o incire alışmışlar" dedi.

"İNCİR VE ZEYTİNYAĞINI ÖNEMSİYORUZ"

Çondur, "İncir ve zeytinyağını önemsiyoruz. İkisi çok önemli ürün. Üreticilerin geliri için önemli. Esnaf için de önemli. İncir ve zeytinyağı para ettiği zaman esnaftan, köydeki üreticiye kadar para akışı sağlanıyor. Aydın ekonomisi için de en önemli ürünler. Türkiye'de genelde zeytinyağı denilince akla Ayvalık gelir. Biz Aydın olarak Ayvalık'ı geçmemize rağmen konuşulmuyoruz. " dedi.

"PAMUK, TÜRKİYE'NİN CARİ AÇIĞINI ETKİLİYOR"

Pamukta durumu değerlendiren Çondur, "Pamukta Türkiye'de en çok üretim yapan ildik. Güneydoğu Anadolu Projesi çıkınca pamukta geride kaldık. Aydın'da, Türkiye'de pamuk üretiminin yüzde 12'si sağlanıyor. Pamuğun yağ sanayi, gıda sanayi, yem sanayi, tekstil ve konfeksiyona önemli katkısı var. Pamuğun kendisi yok. Pamuğa 1 milyon 600 ton ihtiyacımız var. En iyi dönemde bile 900 bin tona kadar çıkabildik. Türkiye'nin cari açığını da etkiliyor. Pamuk üretimi desteklenmeli. Pamuğa verilen destek boşa gitmez. Pamukta geçen yıla göre bir daralma var. Biz Ege olarak yüzde 5 azaldık. Güneydoğu ve Güney'de yüzde 40'a varan azalmalar oldu. Aydın'ın ihracat rakamı 700 Milyon Dolar seviyelerinde, Manisa'nın ihracat rakamı 3 Milyar Dolar seviyelerinde. Manisa'nın ihracatı 4 Milyar Dolar seviyelerinde. Manisa eksi 1 Milyar Dolar yazan bir il. Aydın artı 450 Milyon Dolar cari açığa katkıda bulunuyor. Aydın'ın da 1 Milyar Dolar üstüne çıkması gerekiyor. Aydın serbest bölge" dedi.

"İNCİRLE HAYALİMİZ VAR"

Çondur, "İncirle ile ilgili bir hayalimiz var. İnciri lisanslı depolarda saklayacağız. İnciri satamadıysanız tüccara satıyorsunuz. İncir düzgün muhafaza edilemiyor. İncir bozuluyor. Soğuk Hava Tesisimiz 15 güne kadar faaliyete geçecek. İncirliova Erbeyli'de üyelerin kullanıma açılacak. Üyelerden kalan kısımlara da üreticiler koyacak. Bu alanda öncelik incir, mevsimler olarak çilek de olacak. Süt ve süt ürünleriyle ilgili ciddi talep var. Bizim önceliğimiz kendi üyelerimiz. Kâr amacımız yok" dedi.

"AYDIN'IN İKİNCİ ÜRÜNÜ TESCİLLENECEK"

Kestanede Türkiye birincisi olduklarını vurgulayan Çondur, "Her ne kadar Bursa bilinse de Türkiye'de kestane üretiminin yarısı Aydın'da yapılır. Aydın Kestanesi olarak patent aldık. Biz Türkiye'nin, Avrupa Birliği'nde tescil olarak 4. ürün olarak Aydın Kestanesini aldık. Daha önce Aydın İncirini almıştık. Şimdi de Aydın Kestanesi olacak. Türkiye'de Malatya Kayısısı ve Gaziantep Baklavası da diğer tescil alan ürünler. Türkiye'de 4 tescilin ikisi Aydın'dan olacak. Kestane özellikle ihracata giden bir ürün. Kestane'den ithalatımız var. Çin dünyanın en büyük kestane üreticisi. Dünya kestane üretiminin yüzde 92'si Çin'de üretiliyor. Bu şekilde rekabet ediyoruz. Aydın kestanesi çok ciddi anlamda talep görüyor. Pazar sıkıntımız yok, üretimde sıkıntımız var. Hasadı çok zor bir ürün. Biz kestanenin üreticinin memnun olacağı fiyatlarla satılmasını istiyoruz. Kestane üretimi yıllar alıyor" dedi. (ARİF YILMAZOĞLU)