Ege Üniversitesi Bölge Araştırmaları Merkezi (BAM), son 15 yılın Aydın kalkınma politikalarını kapsamlı bir şekilde inceleyen yeni bir rapor yayımladı. Rapor, “Aydın’ın Kalkınma Dinamikleri ve Yerel Yönetim Etkinliği” başlığıyla hazırlanan çalışmanın sonuçlarını kamuoyuyla paylaştı. Raporun baş yazarı olan Ege Üniversitesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Levent Yılmaz, “Aydın, doğal, kültürel ve beşeri sermayesiyle Türkiye’nin en yüksek kalkınma potansiyeline sahip illerinden biri. Ancak bu potansiyel, yerel yönetimlerin kısa vadeli, göstermelik projelerine kurban gitti” dedi.
2010–2024 dönemi kapsamlı olarak analiz edilen raporda, Aydın’ın kalkınma göstergeleri, yatırım dağılımı, demografik değişim ve yerel yönetim performansı dört ana başlık altında değerlendirildi. En dikkat çeken bulgular şunlar:
Yatırım Dağılımında Adaletsizlik: Büyükşehir sistemine geçişle birlikte merkez ilçe (Efeler) ve turizm odaklı Kuşadası ile Didim’e toplam yatırımın %68’i yönlendirildi. Buna karşın, tarıma dayalı ekonominin merkezi olan Nazilli, Söke, Çine ve Kuyucak gibi ilçeler toplam yatırımın yalnızca %22’sini aldı.
İstihdam-Tarım Uyumsuzluğu: Aydın’da tarımsal istihdam oranı %34 iken, tarıma dayalı sanayi yatırımları son 10 yılda sadece %7 oranında arttı. Bu durum, “ham madde ihracatına mahkûm olma” döngüsünü besliyor.
Göç ve Genç Nüfus Kaybı: 2014–2024 arasında 18–35 yaş arası nüfusun %39’u Aydın’dan göç etti. Rapor, bu göçün başlıca nedenini “kaliteli istihdam eksikliği” ve “kentsel yaşam altyapısının yetersizliği” olarak belirtiyor.
Katılımcı Yönetim Eksikliği: Yerel yönetimlerin %82’si, stratejik planlarını hazırlarken sivil toplum kuruluşları, meslek odaları ve akademisyenlerle istişare etmedi. Karar alma süreçlerinin kapalı kapılar ardında yürütülmesi, projelerin toplumsal ihtiyaçlardan uzaklaşmasına yol açtı.
"GÖSTERMELİK PROJELERLE GERÇEK SORUNLAR GÖLGELENDİ"
Prof. Dr. Yılmaz, raporun sunumunda yaptığı açıklamada, özellikle “göstermelik altyapı projelerinin” gerçek sorunları örttüğünü şu sözlerle vurguladı:
“Bir yandan şehir merkezine yeni bir kavşak yapılıyor, öte yandan köy yolları hâlâ çamur içinde. Bir yandan ‘akıllı kent’ afişleri asılıyor, öte yandan tarımsal sulama sistemleri çağ dışı kalıyor. Bu çelişki, Aydın’ın kalkınma dinamiklerini zayıflatıyor.”
Raporda dikkat çekilen bir başka nokta da iklim değişikliğine uyum politikalarının eksikliği. Zeytin ve incir gibi iklim hassasiyeti yüksek ürünlerde verim kayıplarının arttığı bir dönemde, yerel yönetimlerin bu alanda somut bir stratejisi bulunmuyor.
AYDIN İÇİN ÖNERİLER
Rapor, Aydın’ın geleceği için üç temel öneri sunuyor:
Tarıma Dayalı Endüstrileşme Stratejisi: Ham madde ihracatı yerine, katma değerli ürün üretimine yönelik teşvikler.
Bölgesel Dengeli Kalkınma Paketi: Yatırımların ilçe bazında eşit dağılımı ve kırsal kalkınma fonlarının artırılması.
Yerel Yönetim Reformu: Katılımcı bütçe süreci, çevrimiçi şeffaflık platformları ve akademik danışma mekanizmalarının kurulması.
Raporun kamuoyuna açıklanmasının ardından Aydın Büyükşehir Belediyesi ve ilçeler düzeyinde açıklama yapılması bekleniyor. Ancak Ege Üniversitesi ekibi, çalışmanın amacının “eleştiri değil, çözüm üretmek” olduğunu özellikle vurguladı.
Prof. Dr. Yılmaz, “Bu rapor bir uyarı niteliğinde. Aydın’ın önündeki fırsat penceresi hâlâ açık. Ama bu pencere, bilimsel temelli politikalarla yönetilmezse hızla kapanabilir” dedi. (SELMA AYDIN)
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.