ANADOLU’NUN ALKATRAZI: TARİHİ SİNOP CEZAEVİ

5 Ağustos 2017, Cumartesi 10:57

	Tweet

“EY HAYAT AŞKLA TERBİYE ET BENİ”

Eşber Yağmurdereli

(FOTOĞRAFLAR İÇİN TIKLAYIN)

Tarihi Sinop Kapalı Cezaevi 4 bin yıl önce bölgede hüküm süren Gaskalılar tarafından yaptırılmış devasa bir hapishanedir. Sinop’u 1214 yılında ele geçiren Selçuklu Sultanı İzzeddin Keykavus kaleyi kuzeyden güneye inen dik surla kestirmiştir. Böylece İç Kale enine bir surla ikiye bölünmüştür. Burada 9.500 m2 lik bir alan meydana gelmiş bu yerde Sinop Cezaevi kurulmuştur. Zaman içinde cezaevinin çeşitli yerlerine 11 adet Burç (taştan yapılmış sur) yapılmış ve çeşitli komutanların isimleri verilmiştir. Bu burçlar denize hakim güney cephesinde 22 metre diğer cephelerde 18 metredir ve sur kalınlığı 3 metredir. Tarihi Sinop Cezaevi üç tarafı denizlerle çevrilidir. 1939 yılında da çocuk hapishanesi olarak kullanılmak üzere bir bina daha yapılmıştır.

Tarihi Sinop Kapalı Cezaevi, bir dönem "Anadolu'nun Alkatrazı" olarak tanımlanmış ve 1999’da kapatılarak müzeye çevrilmiştir. Sinop cezaevinin bir özelliği de birçok fikir suçlusu ve yazarın burada mahkûm olarak bulunmasıdır. Şarkılara, şiirlere konu olan cezaevi önemli bir tarihi mirastır. Sabahattin Ali’nin “Aldırma Gönül” şiiri ile tanıdı.

Tarihi Sinop Cezaevi’nde ; Refik Halit Karay, Mustafa Suphi, Ahmet Bedevi Kuran, Refii Cevat, Hüseyin Hilmi, Burhan Felek, Osman Cemal Kaygılı, Celal Zühtü Benneci, Sebahattin Ali, Kerim Korcan, Osman Deniz, Necip Fazıl Kısakürek, Zekeriya Sertel ve Eşber Yağmurdereli gibi yazar ve şairler kalmıştır.

Tarihi Sinop Kalesi üzerinde Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı zamanında tersane olarak kullanılan, 1882 yılında cezaevine dönüştürülen tarihi Sinop Cezaevi bugün “müze” olarak hizmet veriyor. Dünyada, cezaevinin ünüyle anılan şehirlerin sayısı çok az olsa da, Sinop

Cezaevi, bunlaran biridir. Cezaevi kapatıldıktan sonra birçok dizi ve filme plato olmuştur.

Evliya Çelebi ünlü seyahatnamesinde bu cezaevini ; "Büyük ve korkunç bir kaledir. 300 demir kapısı, dev gibi gardiyanları, kolları demir parmaklıklara bağlı ve her birinin bıyığından 10 adam asılır nice azılı mahkumları vardır. Burçlarında gardiyanlar ejderha gibi dolaşır. Tanrı korusun, oradan mahkûm kaçırtmak değil, kuş bile uçurtmazlar." diye anlatmıştır.

Fransa'nın Bastil Hapishanesi'nden çok daha eski olan Tarihi Sinop Cezaevi'ne, Unesco'nun Dünya Mirası Listesi’ne alınması çalışmaları yapılmaktadır. Her ne kadar müze olarak adlandırılsa da kaderine terk edilmiş durumdadır.

Aldırma Gönül

Başın öne eğilmesin

Aldırma gönül, aldırma

Ağladığın duyulmasın,

Aldırma gönül, aldırma

Dışarıda deli dalgalar

Gelip duvarları yalar;

Seni bu sesler oyalar,

Aldırma gönül, aldırma

Görmesen bile denizi,

Yukarıya çevir gözü:

Deniz gibidir gökyüzü;