Takip Et

SON DAKİKA

Uğur ESER

HAYYAM ÜZERİNE...

13 Temmuz 2017, Perşembe

     

HAYYAM ÜZERİNE!

"Onlardan değilsen, sana zalim derler. Onlara aldırma Hayyam" [1]

              Ömer Hayyam, güçlü kalemiyle etrafımızda ezberden sözler söyleyerek dolaşan, hayatlarımızı yargılayan insanlara en güzel cevapları vermiş. 'Onların yediklerinin yanında şarap, meze kalır'  demiş büyük usta. 

              Ömer Hayyam'ın benim hayatımdaki yeri ve önemi çok başkadır. Dörtlüklerini ilk okuduğumda hayatın sorgulanabilineceğini ve bu sorgu sonucunda öznel dahi olsa kimi gerçekliklere ulaşılabileceğini gördüm. Ömer  Hayyam'ı tanımayanlar için  kısaca bir alıntı yapmak isterim; "Ömer Hayyam rubailerinde yaşadığı zamanda olan haksızlıkları, saçmalıkları alaylı, ince bir dille anlatmıştır. Dörtlüklerinde dünya, şarap, aşk, insan hayatı, yaşama sevinci ve bulunduğumuz dünyanın tadını çıkarmaktan bahseder." diyebilirim. Bununla birlikte Ömer Hayyam'ın din hakkında aklıma takılan ama sormaya cesaret edemediğim soruları büyük bir ustalıkla dile getirmesi beni derinden etkilemiştir. Ve tüm sorgulamalardaki samimiyeti bana "olması gereken bir insanî bakış"ın ne olduğu hakkında ciddi ipuçları vermiştir.

              Ömer Hayyam'ın az sözle çok şey anlatması -benim hala daha beceremediğim bu özellik- büyüleyici gelmektedir bana. Çünkü aklınızı vererek yazdıklarını okuduğunuz zaman size kendi düşüncelerini anlatmaktan çok sizin kendi düşüncelerinizi bulmaya yardım ettiğini anlarsınız. Bir dörtlükle -rubai ile- bir insanı etkilemek herkesin başaramayacağı bir iş olsa gerek. Ayrıca sade dili ve üslubuyla da elitist tarzın çok uzağında insancıl bir yön çizdiği görülmektedir. Yine de belirtmek isterim ki, bazı dörtlüklerini anlamak için biraz bilgi birikimi de gerekmektedir. Çünkü kimi dörtlüklerinde önemli olay veya kahramanlara ya da felsefî terimlere gönderme yapılabilmektedir.

              Tüm  Hayyam dörtlüklerinin O'na ait olmadığını eklemekte fayda görüyorum. Hayyam döneminde ve sonrasında ondan etkilenen veya düşündüğünü söylemekten çekinen şairler yazdıkları -Hayyam usulü- rubaileri Hayyam yazmış gibi kullanmışlardır. Günümüzde kesin bir ayrım yapılamasa bile Hayyam'a ait olanlar az çok bellidir ve bence zaten O'ndan etkilenen ve O'nun gibi yazan şairlerin rubailerinin de Hayyam mahlasını taşıması büyük bir sorun teşkil etmemektedir.

              Bir çok kesim tarafından 'Hayyam; Şarap Şairi mi? İlmin Yüz Akı mı?'  tartışıladursun, Hayyam tarihin en büyük matematikçilerinden idi. Binom Açılımı’nı ilk kez kendisi kullandı. Okullarda öğrendiğimiz Pascal Üçgeni olarak öğretilen matematik kuralı, aslında Ömer Hayyam tarafından oluşturuldu. Astronomide dünyanın önde gelen bilim adamlarından oldu. Aynı zamanda dünya bilim tarihi için de önemli bir yerdedir. Dünyanın ilk modern rasathanesini kurdu.

              Kim ne derse desin, bilime katkıları ve herkesin dile getirmeye çekindiği sözleri dörtlükleri ile kısa ve öz olarak anlatmasıyla Hayyam benim için önemli bir noktadadır... Beni en çok etkileyen rubailerinden biriyle veda etmek isterim...

"İçin temiz olmadıktan sonra 
Hacı hoca olmuşsun, kaç para! 
Hırka, tespih, post, seccade güzel; 
Ama Mevla kanar mı bunlara?"

Yazar Notu: "Çadırcı" anlamına gelen Hayyam takma adını, atalarının çadırcı olmasından dolayı aldığı söylenir.  

[1] Siyasiyabend - Hayyam



Yazarın Tüm Yazıları

CAMİİ'DE BİR GEMİ!

27 Ağustos 2018, Pazartesi

HER ZAMAN BİR KAHRAMAN VARDIR...

14 Temmuz 2018, Cumartesi

DÜNYA'NIN KRONOMETRESİ

3 Temmuz 2018, Salı

BEYİN DURMAZ UÇAR!

28 Mayıs 2018, Pazartesi

İYİ Kİ DOĞDUN KARA TEHLİKE!

9 Ocak 2018, Salı

ÇEVİR TABLETİ YANMASIN!

24 Kasım 2017, Cuma

UZAYDA BİR MARTI: VALENTİNA TERESHKOVA

13 Kasım 2017, Pazartesi

GERÇEK ZOMBİLER!

12 Kasım 2017, Pazar

ÇÖZÜLEMEYEN SIR: TORINO KEFENİ

9 Kasım 2017, Perşembe

ŞEYTAN'IN NEFESİ

7 Kasım 2017, Salı

SADIK YARİNE KAVUŞALI 44 YIL OLDU!

26 Ekim 2017, Perşembe

MARS'IN SIRRI YOK OLUYOR!

19 Ekim 2017, Perşembe

ÇOK DERİNE DALMA UÇARSIN!

16 Ekim 2017, Pazartesi

İNTERNETİN B*K ÇUKURU: DEEP WEB (2)

11 Ekim 2017, Çarşamba

İNTERNETİN B*K ÇUKURU: DEEP WEB (1)

8 Ekim 2017, Pazar

BLUE WHALE (MAVİ BALİNA)

5 Ekim 2017, Perşembe

BOZKIRIN TEZENESİ

1 Ekim 2017, Pazar

MASTAURA ANTİK KENTİ

29 Eylül 2017, Cuma

HERAKLES TÜRKİYE'DE

24 Eylül 2017, Pazar

ÇILGIN TÜRKLER VE ASGARDIA

21 Eylül 2017, Perşembe

IONIA'NIN AZ BİLİNEN KENTİ: LEBEDOS ANTİK KENTİ

17 Eylül 2017, Pazar

ATARİ SALONUNA GİTTİĞİ İÇİN BOL BOL AZAR İŞİTMİŞ EFSANEVİ NESİL

14 Eylül 2017, Perşembe

İÇ DÜNYA TEORİSİ

10 Eylül 2017, Pazar

KEMİKLERİN SESİNİ MERAK EDENLERE; DÜNYANIN EN SESSİZ ODASI

8 Eylül 2017, Cuma

EFSANE TÜRK CASUSU: İNGİLİZ KEMAL

31 Ağustos 2017, Perşembe

SİNEMANIN KARANLIK ADAMI

27 Ağustos 2017, Pazar

SANKİ INCEPTION...

24 Ağustos 2017, Perşembe

FİLMLERİN SÖZSÜZ KAHRAMANI: HANS ZIMMER

19 Ağustos 2017, Cumartesi

ANTİ-SOSYALLEŞME...

17 Ağustos 2017, Perşembe

SİLİKON VADİSİ’NİN ÇOCUKLARI

13 Ağustos 2017, Pazar

HADİ BENİ GÜLDÜR BİRAZ!

10 Ağustos 2017, Perşembe

"MEY BİTER SAKİ KALİR"

6 Ağustos 2017, Pazar

"YAŞADIĞIMIZ YALAN"

3 Ağustos 2017, Perşembe

“DİL, DÜŞÜNCENİN EVİDİR”

30 Temmuz 2017, Pazar

KADRAJLARIN KAPTANI...

27 Temmuz 2017, Perşembe

"HAYAT ÜÇ BUÇUKLA DÖRT ARASINDADIR"

23 Temmuz 2017, Pazar

HAVAN KİME ACABA?

20 Temmuz 2017, Perşembe

HAYYAM ÜZERİNE...

13 Temmuz 2017, Perşembe

UZAKLAŞMAK...

10 Temmuz 2017, Pazartesi

DÜNÜN “ORTA DİREK” ÇOCUKLARI OLDU SANA ŞİMDİNİN AFİLİ PLAZA ÇALIŞANLARI

6 Temmuz 2017, Perşembe