ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ

Endüstri mühendisliği, ürün ve hizmetlerin en verimli şekilde üretim ve dağıtımı, makine, iş gücü, hammadde, bilgi, enerji, çevre ve para gibi kısıtlı kaynaklardan oluşan sistemlerin tasarımı, işletilmesi ve yönetilmesi ve bu sistemlerin üretkenliğinin ve rekabet gücünün geliştirilmesi ile ilgili bir mühendislik disiplinidir.

En genel ve çağdaş tanımıyla endüstri mühendisliği ilgi alanına bütün örgütlü insan etkinlikleri girmektedir ve bunlar arasında, bilgi, teknoloji ve finansmana dayalı kısıtlı kaynakların üretim amacı ile insan ve doğayla bütünleştirildiği sistemler önde gelmektedir. Endüstri mühendisliği imalat sanayinin yanı sıra hizmet sektörüne ve ekonomik planlama, savunma, genel ve yerel kamu yönetimi gibi pek çok uygulama alanına doğrudan ve önemli katkılarda bulunmaktadır.

Günümüzde, rekabet ortamının gelişmesi nedeniyle firmalar yaşamlarını devam ettirebilmek için daha verimli çalışan ve doğru kararları hızlı bir şekilde alabilen sistemlere ihtiyaç duymaktadır. Bu nedenle, bu tür sistemleri kurarak etkin bir şekilde çalıştıran endüstri mühendislerinin önemi artmaktadır.

Endüstri Mühendisliği Ana Dalı’nın amacı, hammadde, makine, enerji kaynakları, bilişim sistemleri ve insan unsurlarının oluşturduğu tümleşik (entegre) sistemlerin tasarımını gerçekleştiren, etkin ve verimli işleyişini sağlayan bilgili ve nitelikli endüstri mühendisleri yetiştirmektir.

BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ

Bilgisayar mühendisliği, bilgisayar sistemlerinin kuramsal ve deneysel öğrenimi, yapısı ve uygulamalarını sarmalayan yaygın bir bilim dalıdır.

Bilgisayar Mühendisliği Ana Dalı, algoritmalar, bilgisayar mimarisi ve organizasyonu, bilgisayar dizgesi (sistem) mühendisliği, bilgisayar grafiği, veritabanları, sayısal lojik, bilgi ve sistem güvenliği, elektronik, gömülü sistemler (embedded systems), arayüzler (insan-bilgisayar etkileşimi), işletim sistemleri, programlama temelleri, yazılım mühendisliği, VLSI (Very Large Scale Integration) tasarım ve üretimi, bilgisayar ağları, bulut işlem (cloud computing), veri madenciliği (data mining) ve yapay zeka (artificial intelligence) gibi birçok kavram ve sistem üzerine yoğunlaşır.

Bilgisayar Mühendisliği Ana Dalı’nın amacı, bilgisayar yazılım ve donanımları konusunda güncel bilgilerle donatılmış, yaratıcı ve girişimci bilgisayar mühendisleri yetiştirmektir.

Bilgisayar mühendislerinin kazandıkları bazı unvanlar şunlardır :

• Ağ Tasarımcısı (Network Designer)

• Bilgisayar Güvenlik Yöneticisi (Computer Security Manager)

• Bilgi İşlem Merkezi Yöneticisi

• Sistem Çözümleyicisi (System Analyst)

• Sistem Değerlendirmecisi

• Sistem Programcısı (System Programmer)

• Standartlar ve Yöntemler Denetleyicisi

• Uç Kullanıcı Desteği Uzmanı (End User Services Specialist)

• Uygulama Programcısı (Application Programmer)

• Veri Tabanı Yöneticisi (Database Administrator)

YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ

Yazılım mühendisliği bir disiplin olarak nispeten yeni bir alandır. Yazılım mühendisliği, geleneksel olarak Bilgisayar Mühendisliği/Bilgisayar Bilimleri içinde ele alınmaktadır. Fakat son yıllarda, hizmet ağırlıklı uygulamaların ve bunları destekleyici teknolojilerin gelişmesi ile yazılım mühendisliği kendi başına bir disiplin haline gelmektedir. Önceden, genişletilmiş “programcılık” olarak algılanan yazılım mühendisliği faaliyetleri, artık kendi metodolojileri, kuramları ve pratikleri olan bir akademik alan olmuştur. Yazılım mühendisliği programlamadan daha fazla olarak, planlanan zaman ve bütçe içerisinde kaliteli yazılım tasarlamayı, üretmeyi, geliştirmeyi ve yazılım geliştirme süreçlerini yönetmeyi amaçlamaktadır.

Yazılım mühendisliği ileri teknoloji uygulamalarında ve modern iş dünyasında hayati önem taşıyan bir bilim dalıdır. Bilgisayarların günlük yaşamda kullanımı arttıkça, bilgisayar yazılımlarının önemi de artmaktadır. Yazılımın önemi yanında, kullanılan yazılım sayısı, boyutları ve kullanımı da artmaktadır. Bilgisayarlar, bankacılık sistemleri, telefonlar, tıbbi ekipman ve teşhis cihazları, enerji sistemleri, tasarım ve imalat uygulamaları, yazılımlar olmaksızın önemli işlevlerini yerine getiremezler.

Yazılım Mühendisliği Ana Dalı’nın amacı, modern yazılım geliştirme süreçlerine, araçlarına ve program dillerine hakim, bağımsız ya da takım halinde yazılım geliştirebilen, insan-bilgisayar etkileşimi ve yazılım-donanım ara yüzü hakkında bilgili, endüstrideki problemleri analiz edip, yazılımsal çözümler üretebilen yazılım mühendisleri yetiştirmektir.

Çalışma Alanları ve İş Olanakları

Yazılım mühendisleri, başta yazılım tasarımı, yazılım sınama ve güvenilirliği, yazılım yönetimi ve geliştirmesi, yazılım mimarisi ve çözümlemesi, bilgisayar ağı yazılımı, yazılım destek mühendisliği konularında olmak üzere bilgisayar, enformatik ve iletişim sektörünün işletilmesine yönelik hemen her işlevde çalışmaktadırlar. Ayrıca, yazılım alanında kazandıkları altyapı ile haberleşme, bilgisayar, bilgisayar hizmetleri ve bilgi teknolojileri geliştiren firmalarda, dayanıklı tüketim malı üreten kuruluşlarda ve yurt dışında da istihdam edilmektedirler.

BİYOMEDİKAL MÜHENDİSLİĞİ

Bilimsel ve teknolojik gelişmeler, özellikle 21. yüzyılın ikinci yarısından itibaren yarı iletken elektroniğinin keşfi ile başlayan elektronik ve bilgisayar mühendisliğindeki hızlı yükselişin sağladığı teknik olanaklar, günümüzde, tıp alanında yaygın şekilde uygulanmaktadır. Örneğin, ölçme ve görüntüleme, tanı ve tedavi amaçlarıyla kullanılan Elektrokardiyogram (EKG), Elektromiyografi (EMG), Elektroensefalografi (EEG), Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG), Pozitron Emisyon Tomografi (PET), Bilgisayarlı Tomografi (CT), Sintigrafi, Röntgen, Ultrason, Radyoterapi ve Lazer sistemleri yaygın biçimde kullanılan biyomedikal cihazlar ve sistemlerdir. Bu cihaz ve sistemler sayesinde, hastalıklara daha bilimsel ve objektif verilerle tanı konulması ve hastalıkların tedavisi gerçekleşmektedir.

Biyomedikal mühendisliği, tıp ve biyoloji bilimlerine mühendislik bilim prensiplerini kullanarak yaklaşan disiplinlerarası bir bilim dalıdır. Son yıllarda, mühendislik ve tıbbi bilimler arasındaki kopukluğu ortadan kaldıran ve birlikte üretme felsefesini ön plana çıkaran disiplinlerarası yaklaşım sayesinde mühendislik ve sağlık bilimleri uzmanlarından oluşan gruplar birlikte araştırma ve geliştirme çalışmaları yürütmektedir. Mühendislik ve tıp bilimlerinin birlikteliği, bilimde ve sağlık sektöründe büyük başarıyla uygulanmaya başlamıştır.

Günümüzde, hastanelerde yaklaşık yirmi bin farklı tür tıbbi cihaz ve sistem kullanılmakta olup ülkemizdeki kullanılan biyomedikal cihaz ve sistem sayısı son yirmi yılda yediye katlanmıştır. Ülkemizde biyomedikal sistemlerin tasarım ve geliştirme uğraşlarını yürütecek, sistemlerin verimli kullanılmasında görev alacak teknik ve bilimsel bilgi birikimine sahip yetişmiş insan gücü eksiği vardır ve Biyomedikal Mühendislerine olan gereksinim her geçen gün artmaktadır.

Biyomedikal Mühendisliği Ana Dalı’nın amacı, fizik ve matematik gibi temel fen bilimlerinin ilkelerini ve yöntemlerini uygulayarak biyoloji ve tıp alanındaki problemleri çözme bilgi ve becerisine sahip biyomedikal mühendisleri yetiştirmektir.

ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ

Ekonomik ve sosyal kalkınmanın temel unsurlarından biri olan enerji, yaşamın sürdürülebilmesi için de vazgeçilmezdir. Ülkemizde ve dünyada sürekli artan enerji ihtiyacını karşılamak ve fosil yakıtların neden olduğu hava kirliliğini, sera gazı etkilerini/iklim değişikliklerini azaltmak amacıyla rüzgar, güneş, jeotermal, biyokütle, hidrojen ve dalga gibi yenilenebilir-alternatif temiz enerji kaynaklarının kullanımı hızla artmaktadır. Ayrıca, birincil enerji kaynakları açısından ülkemizin büyük oranda dışarıya bağımlı olması ve bu oranın giderek artması, enerji sorununun ülkemiz için daha da önemli boyutlarda olduğunu göstermektedir.

Bu nedenlerle, tüm dünyada ve Türkiye’de enerji kaynaklarının çok daha verimli ve etkin olarak kullanılabilmesi, enerji verimliliği, enerji arz güvenliği ve enerji maliyeti alanlarında çalışabilecek nitelikli insan gücüne olan ihtiyacın artması nedeniyle enerji sistemleri mühendisliği önümüzdeki yıllarda en çok aranılan mühendislik dallarından biri olacaktır.

Enerji Sistemleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı’nın amacı, nükleer enerji dahil tüm konvansiyonel enerji kaynaklarının yanında, özellikle yenilenebilir-alternatif enerjilerin üretiminden tüketimine kadar olan sürecin planlanması ve yönetimi, sürdürülebilirlik, kayıpların en aza indirilmesi, yeni kaynaklar ve üretim yöntemleri üzerinde çalışacak Enerji Sistemleri Mühendisleri yetiştirmektir.

Çalışma Alanları ve İş Olanakları

Enerji sistemleri mühendisleri, enerji üretimi, iletimi, dağıtımı ve kullanılması alanlarında tasarımcı ya da uygulayıcı olarak iş bulmaktadırlar. Enerji sistemleri mühendisleri, enerjinin kullanıldığı tüm kamu kurumları ve özel kuruluşlarda, inşaat sektöründe, güç santralları ve enerji üretim yerlerinde çalışmakta, enerji taşınım sistemleri, tesisat tasarım ve çizim işleri, ısıtma, soğutma ve havalandırma cihaz ve ekipmanlarının üretimi gibi alanlarda görev yapmaktadırlar. Ayrıca, ülkemizin ihtiyacı olan enerji açığını kapatmak için, biyoenerji, jeotermal, rüzgar ve hidrolik enerji santralleri konusunda yatırım yapan bir çok özel sektör kuruluşunda da istihdam edilmektedirler. Önümüzdeki yıllarda nükleer enerji santrallerinin yapımlarının gerçekleştirilmesi ve bu güne kadar kullanılmamış olan bor, uranyum ve toryum gibi diğer enerji kaynaklarının devreye girmesi ile iş sahalarının daha da genişlemesi beklenmektedir. Enerji Verimliliği (ENVER) Kanunu çerçevesinde her işyerinde enerji uzmanı veya enerji yeterlik belgesi olan bir mühendis çalıştırma mecburiyeti getirilmiştir. Tüm bu alanlarda AR-GE düzeyinden başlayarak enerji dağıtımının en ekonomik şekilde gerçekleştirilmesine kadar her düzeyde enerji teknolojileri konusunda eğitim almış mühendislere ihtiyaç duyulacaktır.

Enerji sistemleri mühendislerinin çalışabileceği başlıca kurum ve kuruluşlar şunlardır: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Çevre ve Enerji Ajansları, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (PİGM), Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü (MTA), Bor Enstitüsü, Elektrik İşleri Etüd İdaresi (EİE), Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ), Türkiye Elektrik İletim A.Ş.(TEİAŞ), Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ), Boğaziçi Elektrik Dağıtım A.Ş.), Devlet Su İşleri (DSİ),Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ), Türkiye Petrolleri Arama Ortaklığı (TPAO), Türkiye Boru Hatları Taşıma A.Ş. (BOTAŞ), Türk Petrol Rafineleri A.Ş. (TÜPRAŞ), Türkiye Atom Enerjisi Araştırma Kurumu (TAEK), TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) - Enerji Araştırma Enstitüsü, TEMSAN, BM Hidrojen Enstitüsü, Taş Kömürü İşletmeleri, Türkiye Cumhuriyeti Devlet demiryolları (TCDD), özel sektör enerji üretim ve dağıtım şirketleri ( Enerji- SA, Koç Enerji, Zorlu Enerji, Enka Enerji, Akenerji vb.).

Enerji sistemleri mühendisleri isterlerse daha sonra Eğitim Formasyon derslerini alarak MEB’nın Endüstri Meslek ve Teknik Liselerine Teknik Öğretmen olarak atanabilmektedirler. Girişimci ruhlu enerji sistemleri mühendislerinin binalarda ısıtma soğutma ve havalandırma sistemlerinin projelendirilmesi amacıyla kendi proje bürolarını açmaları da mümkündür.

NOT : Günümüzde mühendisliğin; elektrik, inşaat, kimya ve makine olmak üzere 4 ana daldan oluştuğu kabul edilmektedir.

Kaynak : http://www.parlakbirgelecek.com/7