Sevgili Denge okurları. Bildiğiniz gibi ilk cemre havaya düştü. Daha sonra suya ve toprağa da düşecek. Böylece soğuk kış günlerini geride bırakıp havalar yerini sıcak günlere bırakmaya başlayacak. Peki “cemre” nedir? Kültürümüze nereden girmiştir. Bu hafta size cemre ile ilgili güzel bir alıntı paylaşacağım.

“Türk ve Altay halk kültüründe ve mitolojisinde cemre, ilkbaharda görünüp titrek ışıklar saçarak göğe yükselir. Sonra buzların üzerine düşerek onları eritir. Oradan da yere girer. Bundan sonra ısınmış topraktan buhar yükselir ve baharın gelişini temsil eder. Bulgarlar'da "Zemire" ismiyle yer alır. "Zemre" kelimesiyse Kumuk Türkçesinde nem, buhar gibi mânâlara gelir.

İlk cemre 20 Şubatta havaya ve yedişer gün arayla da suya ve toprağa düşer. Tasavvuftaki kor ve ateş kavramlarının mecazî anlamları vardır. Temizlenmeyi ve yeniden doğuşu temsil eden ateş, aşk kavramının yakıcılığıyla da yakından ilgilidir.

Azerbaycan Türklerinin yaratılışla ilgili eski inançlarından kaynaklanan ve Nevruz Bayramından önce, yılın son çarşamba gününde yapılan "boz ayın dört çarşambası" uygulamasını ifade eden "Cemle" sözcüğü de "Cemre" ile aynı kelimedir. Buradaki "Cemle" de köken olarak "İmir, İmere, Emire" sözcükleriyle bağlantılıdır.

"Cemre", "Kor Ateş" mânâsına geldiğinden, bir kor ateşin sıcaklığının (yani baharın gelişiyle birlikte dünyaya daha kuvvetli gelen güneş ışınlarının) hava, su ve toprağa tesir etmesiyle ısınmanın gerçekleşmesi kastedilir. Bu etki için "düşmek" fiili kullanılagelmiştir. Dolayısıyla "Cemre düştü." gibi benzetmeler halkımız arasında yaygın olarak kullanılır.

Cemrenin havaya düştüğü tarih 19-20 Şubat, suya düştüğü tarih 26-27 şubat, toprağa düştüğü tarih de 5-6 Mart olarak kabul edilir.

Eskiler, seneyi kış ve yaz günleri diye 2'ye ayırmışlardı. Kış günlerine Kasım, yaz günlerine ise Hızır denirdi. Kasım günleri Miladi 8 Kasım'da girer ve 179 gün (şubatın 29 çektiği sene-i kebise denilen artık senelerde 180 gün) sürer. Hızır günleri de 6 Mayıs' ta girer ve 186 gün sürer.

Cemrelerin düşüşü, eski hesaba göre kasım günlerinde olur. Birinci cemre kasımın 105’inde havaya, ikinci cemre 112’sinde suya, üçüncü cemre 119’unda toprağa düşer. Bu günler 20 Şubat, 27 Şubat ve 6 Mart'a (şubatın 29 çektiği 4 senede bir 5 marta) denk gelir.

Cemrelerin eski takvimlerdeki Arapça karşılığı "Cemre-i ula beheva", "Cemre-i saniye beab" ve "Cemre-i salise behak" şeklinde yazılırdı.

Cemreler kışın soğuk günlerini geride bıraktığımızın müjdecisidir.

Kaynak: Dünya Bülteni

Hepinize güzel günler sevgili Denge okurları.