İlk yazımın başlığı olan 6331 ile İş Sağlığı Güvenliği Kanunu'ndan bahsetmiştim. Kademeli olarak yürürlüğe giren İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi ile çalıştırma zorunluluğu, ilk olarak 01.01.2013 tarihi itibariyle 50 ve daha fazla çalışanı olan tüm işyerlerinde başlamıştı. 01.01.2014 itibariyle kapsam 50'nin altında çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerine genişletildi. Son grup olan 50'nin altında çalışanı olan az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri ile kamu kurumları da 01.07.2016 tarihinde iş sağlığı güvenliği yükümlülükleri başlayacak.

01.07.2016

Bu tarih, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatında önemli bir milat olacak gibi görünüyor. Şöyle ki bu tarihe kadar sanayi kuruluşları, madencilik, inşaat, imalat sektörü gibi çalışanın tehlike altında olduğu riskli gruplar mevzuat gereği önlem odaklı iş sağlığı ve güvenliği çalışmalarını, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimleri aracılığıyla yürüttü. Tehlike düzeyleri çok düşük olan, masa başı işlerin ve özellikle kamu kurumlarının da zorunluluk kapsamına girmesiyle, iş güvenliği kültürünün yaygınlaşmasında önemli bir viraj daha geçilmiş olacaktır.

KAPSAMA GİREN İŞYERLERİ 01.07.2016 TARİHİ İTİBARİYLE NE YAPACAK?

Az tehlikeli sınıfta faaliyet gösteren ve 50’den az çalışanı olan işyerlerinde ve kamu kurumlarında 01.07.2016 tarihinden itibaren 6331 sayılı Kanunun 6. Maddesi gereği işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırma zorunluluğu başlayacaktır. Mevzuat gereği iş güvenliği uzmanı ayda kişi başı asgari 10 dakika, işyeri hekimi 5 dakika ziyarette bulunarak, işveren ile birlikte aşağıdaki temel çalışmaları yürütecektir;

Risk değerlendirmesi; işyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gereken çalışmaları ifade eder. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür. Risk değerlendirmesi yapılırken yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu da dikkat edilmesi gereken hususlar arasındadır.

İşyeri ortam ölçümleri; işyeri ortamının, çalışanların sağlığı ve meslek hastalıkları yönünden incelenmesi ve takip edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle de işyeri ortam ölçümleri yapılmalıdır. İşyeri ortam ölçümleri: toz, gürültü, aydınlatma, titreşim, termal konfor şartları ile ilgili ölçümlerdir.

Çalışanların bilgilendirilmesi; işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve sürdürülebilmesi amacıyla işveren, çalışanları ve çalışan temsilcilerini işyerinin özelliklerini dikkate alarak; işyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve önleyici tedbirler, kendileri ile ilgili yasal hak ve sorumluluklar ve ilkyardım, olağan dışı durumlar, afetler ve yangınla mücadele ve tahliye işleri konularında bilgilendirir.

Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri; işveren çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlar. Bu eğitim özellikle; işe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş değişikliğinde, iş ekipmanın değişmesi halinde veya yeni teknoloji uygulanması halinde verilir. Eğitimler değişen ve ortaya çıkan yeni risklere uygun olarak yenilenir, gerektiğinde ve düzenli aralıklarla tekrarlanır. İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana işe başlamadan önce, söz konusu kazanın veya meslek hastalıklarının sebepleri, korunma yolları ve güvenli çalışma yöntemleri ile ilgili ilave eğitim verilir. Ayrıca, herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verilir. Söz konusu eğitimlerin maliyeti çalışanlara yansıtılamaz. Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır.

Sağlık gözetimi; işveren, çalışanların işyerinde maruz kalacakları sağlık ve güvenlik risklerini dikkate alarak sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar. İşveren, çalışanların; işe girişlerinde, iş değişikliğinde, iş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaştırmalarından sonra işe dönüşlerini talep etmeleri halinde ve işin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenen düzenli aralıklarla çalışanlarının sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır. Az tehlikeli sınıfta faaliyet gösteren işyerlerinde periyodik muayenelerin beş yılda bir yapılması gerekir.

İş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi; işveren, bütün iş kazaları ve meslek hastalıklarının kaydını tutar. Gerekli incelemeleri yaparak bunlarla ilgili raporları düzenler. İşveren, iş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde, sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıklarını ise öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna online olarak bildirir.

Çalışan temsilcisi; çalışan temsilcisi, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma vb. konularda çalışanları temsil etmeye yetkili çalışandır. İşveren, çalışanlar arasında yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla 2 ila 50 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde 1 çalışan temsilci görevlendirir. Çalışan temsilcileri özel olarak eğitilir.

Onaylı defter tutmak; İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği gereğince, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı tarafından yapılan tespit ve tavsiyeler ile gerekli görülen diğer hususların yazıldığı, seri numaralı ve sayfaları bir asıl iki kopyalı şekilde düzenlenmiş, her işyeri için tek olan bu defteri tutmak gerekmektedir. Bu defter işyerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri veya noterce her sayfası mühürlenmek suretiyle onaylanır.

İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI VE İŞYERİ HEKİMİ NEREDEN SAĞLANACAK?

Çalışma Bakanlığı onaylı Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimleri (OSGB), bu hizmeti fatura karşılığı veren yasal hizmet firmalarıdır. Ayrıca işyeri veya kamu kurumu iş güvenliği uzmanlığı sertifikası ve işyeri hekimliği sertifikası bulunan bir çalışanını bu iş için görevlendirebilir.

İŞVERENLER KENDİSİ DE YAPABİLECEK!

29.06.2015 tarih ve 29401 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “İşyerlerinde İşveren veya İşveren Vekili Tarafından Yürütülecek İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerine İlişkin Yönetmelik” uyarınca ondan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için, iş sağlığı güvenliği mevzuatında iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimine verilen görevleri (işe giriş ve periyodik muayeneler, tetkikler işyerinde yapılması gerekli ölçümler hariç olmak üzere), Yönetmelikte belirtilen eğitimi tamamlayan işveren veya işveren vekilleri yürütebileceklerdir. İşe giriş ve periyodik muayeneler, tetkikler konusunda kamu sağlık hizmet sunucuları veya aile hekimlerinden hizmet alınabilecektir. İşyeri ortam ölçümleri ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yetkilendirilen laboratuvarlara yaptırılacaktır.

Bu kapsamda, Anadolu Üniversitesi ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı arasında 09.10.2015 tarihinde İşyerlerinde İşveren veya İşveren Vekili Tarafından Yürütülecek İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Eğitim, Sınav ve Belgelendirme İşbirliği Protokolü imzalanmıştır.

Anadolu Üniversitesi ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı işbirliğiyle hazırlanan sertifika programına katılarak başarılı olan işveren veya işveren vekilleri ondan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, yönetmelikte belirtilen çerçevede iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini kendileri yürütebilecektir.

Detaylı bilgi için http://esertifika.anadolu.edu.tr/basvuru adresinden bilgi alınabilir.

(Alkan Hakan Türe - Denge Yazar İş Güvenliği Uzmanı)