tvDEN ekranlarında Kuş Bakışı programını sunan hukukçu–sosyolog Zekai Savaşlar, son yayında çağrı merkezlerindeki çalışma düzeninden RTÜK uygulamalarındaki eşitlik tartışmasına, sosyal medyada gençlerin radikalleştirilmesinden Aydın’da artan motosiklet kazalarına ve emlak vergilerindeki fahiş artışlara uzanan geniş bir gündemi değerlendirdi. Savaşlar, bürokrasinin adalet ve hakkaniyet çizgisine dönmesi gerektiğini vurguladı; verginin öngörülebilir ve tabana yayılmış bir modelle toplanmasının toplumsal güveni güçlendireceğini söyledi.

PROGRAMIN ÇERÇEVESİ: TOPLUMSAL YARAR MERKEZDE

Savaşlar, programın amacının “malumu ilan etmek” olmadığını, topluma değen başlıklarda yorumlayıcı bir çerçeve kurduğunu anlattı. İzleyicilerin bireysel şikâyetlerine doğrudan ekran üzerinden yanıt verilemediğini, ancak kamu yararı taşıyan konuların seçilerek gündeme alındığını belirtti.

“Şahsi meseleleri değil; okullardan zeytin–incir üreticilerine kadar topluma değen alanları konuşuruz,” dedi.

ÇAĞRI MERKEZLERİ: EKRAN DIŞINDAKİ EMEK

Savaşlar, telekom çağrı merkezlerinde evden çalışma modelinde yaşanan sorunlara değindi; asgari ücretle çalışan personelin hakaret içeren aramalara maruz kaldığını, çağrı sonlandırmalarında ücret kesintilerine gidildiğini aktardı.

Kısa dolaylı anlatımla, şirketlerin taşeronluk zinciri arkasına saklanarak “sorumluluktan kaçtığı” görüşünü paylaştı.

“Dünyanın en pahalı internetini ödediğimiz söylenirken, çalışanların emeğinin bu kadar kolay heba edilmesi hakkaniyeti yaralar,” diye konuştu.

RTÜK’TE EŞİTLİK TARTIŞMASI: “AYRICALIK ALGISI GÜVENİ EROZYONA UĞRATIR”

RTÜK’ün milli ahlak, nefret söylemi ve devlet–millet aleyhine yayın gibi ilkelere dayanarak verdiği cezaları ilkesel olarak doğru bulduğunu söyleyen Savaşlar, uygulamada eşitlik vurgusu yaptı; özel kanallara kesilen yaptırımların TRT’ye benzer durumlarda uygulanıp uygulanmadığının toplumda soru işareti bıraktığını belirtti.

“Kurallar herkes için aynıysa kurumlar güçlenir; değilse güven aşınır,” dedi. Bazı dizi içeriklerinde Rum/Pontus bağlamındaki diyalogların “tarihsel duyarlıklara aykırı” olabileceğini, RTÜK’ün değerlendirmelerinde objektifliği gözetmesi gerektiğini vurguladı.

SOSYAL MEDYA VE RADİKALLEŞME: DİJİTAL ALANDA AÇIK CEPHE

Savaşlar, yurt dışı kaynaklı kanallar ve platformlar üzerinden yapılan yayınların denetiminde boşluk bulunduğunu, gençlerin radikalleştirilmesinde bu ağların etkili olduğuna dikkat çekti.

Kısa dolaylı anlatımla, güvenlik ve adli kurumların daha kapsamlı ve aktif bir dijital strateji kurması gerektiğini söyledi.

“Herkesin cebindeki telefon bir yayın merkezi; yalan haberden yasa dışı bahise kadar her şey burada. Etkin devlet organizasyonu şart,” ifadesini kullandı.

AYDIN’DA MOTOSİKLET GERÇEĞİ: AYRI ŞERİT, SERT DENETİM

Aydın’da yaz boyu artan motosiklet kazalarına dikkat çeken Savaşlar, kask kullanımındaki iyileşmeyi olumlu bulmakla birlikte şerit ihlalleri ve zikzaklı sürüşün kazaları büyüttüğünü belirtti.

“Büyük caddelerde bisiklet–motosiklet için ayrılmış şeritler olmadan bu tablo değişmez,” dedi; kamera temelli anlık ceza ve bölünmüş yollarda yan bant kullanımının standartlaştırılmasını önerdi.

Kısa dolaylı anlatımla, disiplinli şerit ayrımı ve sürat–ihlal denetimi olmadan can kayıplarının önlenemeyeceğini savundu.

SCOOTER MEVZUATI: “EHLİYETSİZ YOL KULLANMA HAKKI OLMAZ”

Elektrikli bisiklet ve scooter’larda ehliyet–plaka zorunluluğu olmamasını “mevzuat boşluğu” olarak niteleyen Savaşlar, yol kullanma hakkının hızdan bağımsız şekilde yeterlilik belgesi gerektirdiğini söyledi.

“Kazada tespit ve sorumluluk mekanizması plakasız–ehliyetsiz araçla çöker,” diyerek düzenleme çağrısı yaptı.

EMLAK VERGİSİ POLEMİĞİ: “VARLIK VERGİSİNE DÖNEN ARTIŞLAR”

Savaşlar, %400–%500 seviyesine varan emlak vergisi artışlarının toplumsal adalet duygusunu zedelediğini belirtti. Aynı içerikteki itiraz dilekçelerinin farklı ilçelerde farklı kararlar almasını yargısal tutarsızlık örneği olarak sundu.

“Vergi olur; ama öngörülebilir, makul ve eşit uygulanırsa toplum kabullenir,” dedi.

Kısa dolaylı anlatımla, belediyeler de dâhil olmak üzere tüm kurumların yeniden değerleme oranı üstüne çıkamayacağı kuralının net yazılması gerektiğini vurguladı.

VERGİDE MODEL ÖNERİSİ: DÜŞÜK ORAN–GENİŞ TABAN

Savaşlar, yüksek oran–dar taban yerine düşük oran–geniş taban yaklaşımını savundu; fiş–fatura disiplininin yaygınlaştırılmasının kayıt dışıyla mücadelede etkili olacağını söyledi.

“Oranı makulleştirirsen tabana yayarsın; tahsilat artar, itiraz azalır,” ifadesini kullandı. Zirai gelirler tarafında büyük üreticilerin kayıt içine alınmasının önemine değindi; stopaj oranı düştüğünde tahsilatın arttığı örnekleri hatırlattı.

BÜROKRASİ VE DEVLET–VATANDAŞ BAĞI: “GÜVENİ KORUMAK DEVLETİN ESAS GÖREVİ”

Savaşlar, geçmişte yaşanan darbe ve kumpas süreçlerinden örnek vererek bürokratik hataların yüksek toplumsal maliyet ürettiğini hatırlattı.

Kısa dolaylı anlatımla, meslek kuruluşları dâhil kamusal yetki kullanan yapıların hesap verebilir olması gerektiğini ve memurun “devleti temsil ettiğini unutmaması” gerektiğini belirtti.

“Vatandaş devlete soğutulmasın; adalet ve hakkaniyet çizgisinden sapmayalım,” dedi.

ERTELENEN BAŞLIKLAR: ZEYTİN VE ORTADOĞU DOSYASI

Zaman darlığı nedeniyle zeytin dosyasını ve Ortadoğu başlığını bir sonraki programa bırakan Savaşlar, ilerleyen programlarda belgeleriyle kapsamlı değerlendirme yapacağını duyurdu.

“Zeytini benden dinleyin; işin aslını konuşacağız,” diyerek izleyicilere randevu verdi. (YUNUS TURUPÇU)