Takip Et

SON DAKİKA

Prof. Dr. Nefati KIYLIOĞLU

Normal basınçlı hidrosefali (Beynin su toplaması)

26 Ekim 2013, Cumartesi

     

-Annem doktor bey! Artık yürüyemiyor, ayakları yere yapışık sanki! Bir de unutkanlık ile idrar kaçırmaları başladı. Film çektirdik, "su toplanmış" dediler. Ameliyat önerdiler ama bir faydası da olmayabilirmiş. Ne yapalım doktor bey, bize bir yol gösterin!

Beyin omurilik sıvısı ne kadardır? Nereden üretilir? Neden vardır?

Beyin içinde boşluklar vardır. Ventrikül adı verilen bu boşlukların içinde ise beyin omurilik sıvısını üreten yapılar bulunur. Üretilen sıvı beyin içindeki delik ve kanallar yolu ile beynin dışına - beyin zarlarının arasına - çıkar. Burada da beynin ve omuriliğin etrafını sararak onları bir yastık gibi korur. Bu sıvı basit bir ifade ile 2 su bardağı kadardır. Bu sıvı sayesinde biz beynimizi olduğundan daha hafif hisseder ve darbelere karşı da koruma sağlarız.

Beyin omurilik sıvısı beyinde neden artar? Hidrosefalide hangi bulgular gözlenir? Nasıl tanınır?

Beyin omurilik sıvısı artışında basitçe iki sebep olmuştur. Ya üretim artmıştır ya da giderde bir tıkanıklık ile taşma oluşmuştur. Tıkanma en dış kısımda bulunan, beyin omurilik sıvısını süzerek kan dolaşımına geçmesini sağlayan "süzgeç" yapılarında olabileceği gibi, iç kesimlerde bulunan delik ve kanallar nedeniyle de olmuş olabilir. Kanal tıkanmaları doğuştan ya da sonradan ortaya çıkan kanama, bası yapan kitle nedenli olabilir.

Beyinde sıvı toplanması hidrosefali (hidro sıvı, sefal baş anlamındadır) adıyla anılır. Çocukta kafatasını oluşturan kemikler kapanmadığı için beyindeki bu sıvı artışı başı büyütür. Erişkinde ise kemikler kapanmıştır. Kemiklerin ayrılamaması nedeniyle kafa içine giren her "fazla madde" -ki bu kan olur, su olur değişmez- kafa içindeki basıncın artmasına yol açar. Artan sıvı ile artan basınç beyin dokusunu sıkıştırır, onun itilmesine, gerilmesine, baskı altında kalmasına yol açar. Sıklıkla baş ağrısı, çift görme ve kusma ortaya çıkar. Ayrıca kişide durgunlaşma ve uykuya meyil durumu gözlenir.

Yakınmalar kafatası içinde olmaması gereken bir yapıyı (su - kan - kitle) işaret ettiğinde mutlaka beyin görüntüleme yöntemleri yapılması gereklidir. Bu yöntemler arasında beyin tomografisi ve manyetik rezonans görüntüleme sayılabilir.

Normal basınçlı hidrosefali nedir? Neden ortaya çıkar?Hangi yaşta gözlenir? Hangi klinik bulgular ile gelirler?

Normal basınçlı hidrosefali ise beyinde basınç artışı olmadan var olan sıvı miktarının artması durumudur. Fizik kuralları gereği sıvı artışı = basınç artışı olmalıdır. Ama beyin dokusu küçülür ya da sıvı çok yavaş bir süreç içinde artarsa, esneme - genişleyebilme artar ve basınç artışı olmaz.

Neden ortaya çıktığı halen bilinmemektedir. Beyin omurilik sıvısının geri emilmesindeki yetersizlikten kaynaklandığı düşünülür. Kendiliğinden daha çok ileri yaşta ortaya çıkan bu durum, ayrıca beyin kanamaları sonrasında, başın çarpılmasından sonra ya da geçirilen beyin iltihaplanmalarından sonra da ortaya çıkabilir. Sebep farklı bile olsa hastalık birbirine benzer şekilde seyreder.

Hekime gitmeyi gerektiren en önemli yakınma yürümede yavaşlama ve yürümede zorlanma durumudur. İdrar kaçırma ve unutkanlık ta bir diğer bulgudur. Ancak bunların gelişmesi sonraki süreçlerde olur. Ayaklarda yere yapışık - mıknatısla bağlı - gibi yürüme olması özellik taşıyan bir durumdur. Adımlar kısa ve ayak havaya kalmaz. Önceleri yaşa verilen idrar kaçırma durumu ve unutkanlık giderek artar ve zaman ilerledikçe bunun yaşın getirdiğinden daha ağır olduğu fark edilir.

Yaşlanma ile ilişkili beyin küçülmesi ve boşlukların genişlemesinden nasıl ayrılır?Nasıl tedavi edilirler? Ameliyata yanıt verip vermeyeceği nasıl anlaşılır? Ameliyata kim karar verir?

Yaşlanma ile beyin kalınlığı incelir, incelme sonrasında da beyin boşlukları genişler. Oysa normal basınçlı hidrosefalide beyin kalınlığı normal iken sıvı artışı olur. Beyin fonksiyonları bu nedenle bozulur. Fazla sıvı buradan atılmalıdır! Tedavide beyine yeni bir "gider yolu" yapılır. Yol beyin boşluğundan (ventrikülden) karın boşluğuna olur ve yapılan işleme "ventikülo-peritoneal şant" ameliyatı denir. Basit bir mantık ile açılan yeni yol genellikle iyi işler ama kusursuz da değildir. Etkili olmama, tıkanma, enfeksiyon geliştirme gibi sorunları vardır. Bel sıvısı boşaltımı ile yakınmaların düzelmesi, sıklıkla cerrahinin faydalı olacağını işaret eder. Ameliyat edilen on kişinin ancak 7 - 9'u klinik fayda görür. Hastalığı tanıyan nörolog ve nöroşirurji uzmanları klinik izlem ve incelemeler ile durumu ortaya koyar, ama operasyon için son sözü her zaman olduğu gibi yine hasta ve yakınları söyler. 



Yazarın Tüm Yazıları

Yaşlılık ve sağlıklı yaşam

22 Mart 2014, Cumartesi

Serebellar hemoraji - Beyincik kanaması

15 Mart 2014, Cumartesi

Damar iltihaplanması - Vaskülit

8 Mart 2014, Cumartesi

Behçet Hastalığı

1 Mart 2014, Cumartesi

Beyin ölümü

22 Şubat 2014, Cumartesi

İnsan sağlığı ve bilgi üretimi

15 Şubat 2014, Cumartesi

Apraksi - Hareketin yapılamaması

8 Şubat 2014, Cumartesi

Spinoserebellar ataksi

25 Ocak 2014, Cumartesi

Epilepsi ve cerrahisi

18 Ocak 2014, Cumartesi

Servikal spondilotik myelopati

11 Ocak 2014, Cumartesi

Temporal arteritis

5 Ocak 2014, Pazar

Kapı - Duvar

28 Aralık 2013, Cumartesi

Göz felci (Gözde hareket kaybı)

21 Aralık 2013, Cumartesi

Paraneoplastik sendrom

14 Aralık 2013, Cumartesi

Düşük el (Radiyal sinir felci)

7 Aralık 2013, Cumartesi

Status Epileptikus (Nöbet fırtınası)

30 Kasım 2013, Cumartesi

Beynin sağ ve sol yarısı

23 Kasım 2013, Cumartesi

Beyin tümörü ve nöbet geçirme

16 Kasım 2013, Cumartesi

Progressif Supranükleer paralizi (PSP)

9 Kasım 2013, Cumartesi

Hekimlikte hastalığı tanıma ve zaman

2 Kasım 2013, Cumartesi

Normal basınçlı hidrosefali (Beynin su toplaması)

26 Ekim 2013, Cumartesi

Brakial pleksus yapısı ve etkilenmesi

19 Ekim 2013, Cumartesi

Ben Multipl Skleroz (MS) hastası mıyım?

12 Ekim 2013, Cumartesi

İlaçlar ve vücudumuz

5 Ekim 2013, Cumartesi

Arteriovenözmalformasyon (Damar yumağı)

28 Eylül 2013, Cumartesi

Beyin ve beyin zarlarının iltihaplanması

18 Eylül 2013, Çarşamba

Davranışlar ve sağlığımız

14 Eylül 2013, Cumartesi

Göz hareketleri ve bozuklukları

7 Eylül 2013, Cumartesi

Yürümede bozulma

31 Ağustos 2013, Cumartesi

Dirsekte sinir sıkışması - Kubital Tünel Sendromu

24 Ağustos 2013, Cumartesi

Göz kapağı düşmesi - Blefaroptozis

17 Ağustos 2013, Cumartesi

Siyatik sinir etkilenmesi

3 Ağustos 2013, Cumartesi

Pozisyon değişmesi ile ortaya çıkan baş dönmesi - BPPV

23 Temmuz 2013, Salı

Sıcaklık, ısı ve bedenimiz

20 Temmuz 2013, Cumartesi

Damar sertliği - Ateroskleroz

13 Temmuz 2013, Cumartesi

Uyku ve baş ağrısı

6 Temmuz 2013, Cumartesi

Sinir çalışma bozukluğu - Periferik Nöropati

29 Haziran 2013, Cumartesi

Beyin çalışmasının yetmezliği - Deliryum

22 Haziran 2013, Cumartesi

Yutma bozukluğu - Disfaji

15 Haziran 2013, Cumartesi

Hipokalsemi - Kalsiyum düşüklüğü

7 Haziran 2013, Cuma

Geçici Bellek Kaybı

31 Mayıs 2013, Cuma

Ortostatik hipotansiyon

24 Mayıs 2013, Cuma

Kulak çınlaması - Tinnitus

17 Mayıs 2013, Cuma

Kore - Sydenham koresi

11 Mayıs 2013, Cumartesi

Vitamin B12 ve sinir sistemi

3 Mayıs 2013, Cuma

Doğa, vücudumuz ve enerji dönüşümleri

27 Nisan 2013, Cumartesi

Uykudaki davranış bozuklukları - Parasomniler

20 Nisan 2013, Cumartesi

Amyotrofik Lateral Skleroz - ALS

13 Nisan 2013, Cumartesi

Beynimiz ve yaşlanma

6 Nisan 2013, Cumartesi

Myelopati - Omurilik etkilenmesi 2

30 Mart 2013, Cumartesi

Myelopati - Omurilik etkilenmesi - 1

23 Mart 2013, Cumartesi

Akut distoni - İlaç ile ortaya çıkan kasılma durumu

16 Mart 2013, Cumartesi

Hemifasiyal spazm

9 Mart 2013, Cumartesi

Nefati Kıylıoğlu

2 Mart 2013, Cumartesi

Ağrı - Beş duyunun cezalandırıcısı

23 Şubat 2013, Cumartesi

Demans - Bunama hastalığı

9 Şubat 2013, Cumartesi

Yalancı tümör sendromu (Pseudotumor cerebri)

2 Şubat 2013, Cumartesi

Karotis damarı daralması - Şah damarı darlığı

26 Ocak 2013, Cumartesi

Uykusuzluk - İnsomni

19 Ocak 2013, Cumartesi

Parkinson hastalığı ve cerrahi tedavisi

12 Ocak 2013, Cumartesi

Bel ağrısı

5 Ocak 2013, Cumartesi

Uykuda nefes durması - Horlama (Obstrüktif Uyku Apnesi Sendromu)

28 Aralık 2012, Cuma