Takip Et

SON DAKİKA

Prof. Dr. Nefati KIYLIOĞLU

Ben Multipl Skleroz (MS) hastası mıyım?

12 Ekim 2013, Cumartesi

     

Doktor bey başım ağrıdığı için gitmiştim. Gece aniden şiddetli bir ağrı ile uyandım. Daha önceleri de oluyordu zaten ama bu kez çok şiddetli idi. Sabaha kadar kustum ama bildik bir ağrı olduğu için doktora gitmedim. Ertesi gün çekilen film sonrasında bana siz "multipl skleroz hastasınız" dediler. Dünya başıma yıkıldı sanki. Bir haftadır uyumuyorum! Ben MS hastası mıyım?

Beyin hangi hücrelerden oluşur? MS hastalığı nasıl bir hastalıktır? Hastalık neden olur?

MS hastalığı beyin ve omuriliği etkiler. Beyinde nöron adı verilen sinir hücreleri bulunur. Bu hücreler beynin en dış kısmında "kabuk" tabakasında bulunur. Dış dünyadan - gözden, kulaktan, deriden - içimizden - iç organlardan - gelen her türlü bilgi bu hücreler tarafından alınır ve anlam bulur. Kolun, bacağın hareket etmesi, konuşma, hesap yapma, hatırlama, işeme, doğru karar verme de bu hücrelerin çalışması ile olur. Nöron adı verilen bu hücrelerin etrafa dağılan, diğer nöronlar ile ilişki kuran - bir bitkinin toprak altında saçak gibi dağılmış köküne benzeyen - uzantıları vardır. Bu uzantılar sayesinde "imece usulü". çalışır ve sonuç üretirler. Uzantıların çevresini de bir başka sinir hücresi sarar. Bu sayede bir sinirden diğer sinire bilgi akışı hızlı, ekonomik ve düzenli olur. Çalışma ortamının düzgün ve sağlıklı olmasını sağlayan "destek sinir hücreleri" de bu uzantı ve kılıf hücrelerin işlerini düzgün yapması için gerekli ortamı oluşturur. Bu hücreler yanı sıra yabancıların girip çıkmasını engelleyen, güvenliği sağlayan hücreler de bulunur.

MS hastalığı sinir hücrelerinin zedelenmesi ve ölmesi ile oluşan bir hastalıktır. Sinir uzantılarını saran ve etkin çalışmayı, hızlı çalışmayı sağlayan kılıf hücreleri zarar görür. Eğer bu zarar tamir edilemez, düzeltilemez boyutlara ulaşır ise sadece kılıf hücresi değil, kılıfın içindeki sinir hücre uzantısı da etkilenir. Sonuç sinir iletisinin yani -bilginin- bir yerden bir yere taşınamamasıdır. Bu da kendinin farklı şekillerde gösterebilir. Sinir kılıfı etkilenmesi göz sinirinde olursa kişi göremez, gözde hareket ile ağrı olurken, sırtta omurilik bölgesinde olur ise her iki bacakta güçsüzlük ortaya çıkar. Kişi ayakta duramaz. Ayrıca idrara sıkışma ve idrar kaçırma, kabızlık yakınmaları eklenir. Beyincik dediğimiz denge organı etkilenir ise bu kez de kişi sarhoş gibi yürür, sarhoş gibi konuşur ve düşmeler ortaya çıkar. Gözlerde anormal sıçrayıcı göz hareketler olur.

Sonuç sinir kılıf hücresinin ölmesidir ama hastalıkta ilk değişen hücreler ortamın güvenliğini sağlayan hücrelerdir. Bu hücreler vücutta yaşayan tüm hücreleri tanıma konusunda iyi eğitim almışlardır. Kim "bizden" kim "bizden değil" bilirler ve "devriye" yapar gibi vücudun her yerine giderek, oraları kolaçan ederler. Her gittiği yerdeki hücreler ile "el sıkışır" hal hatır sorarlar. Dost olarak bildiklerine "hoşçakalın" deyip ayrılırken, yabancı olarak gördükleri hücrelere direk olarak saldırır onları yok etmeye çalışırlar. Vücutta mahkeme olmaz, yabancı olanlar, tehlikeli olanlar o anda, anında cezalandırılır. Vücudun bu koruyucu melekleri çok iyi bir eğitim alıyor olmalarına rağmen ve sıkı bir şekilde denetleniyor olmalarına rağmen, bir şekilde, vücutta yaşayan bu hücreleri "yabancı" olarak tanımaya başlar ve bunlara saldırı düzenlerler. Dur - yapma - onlar düşman değil diyene kadar bu saldırı ile yıkılır, hatta ölürler. Ortam yatıştığında, yeniden yapılanma başlar ve bozulan yerler onarılmaya çalışılır. Bilirsiniz! Onarım ile bozuk yerler daha iyi hale gelebilir ama hiç bir zaman orijinal haline dönemez.

Hastalık tanısı nasıl konur?

Hastalık manyetik rezonans görüntüleme (MRG) yönteminin yaygın kullanıma girmesi sonrasında daha çok tanınır hale gelmiştir. MS hastalığı ile uyumlu "sinir kılıfı hasarı" hasarı olan bölgelerin görülmesi ve bu görüntüye neden olabilecek başka bir hastalığın olmaması halinde tanı konur. Diğer tanıları dışlamak için geniş bir laboratuvar araştırması yapmak ve hastayı sorgulamak gerekir. Ayrıca hastalığı desteklemek için de görme yollarını değerlendiren incelemeler ile bel sıvısı incelemesi yapmak uygun olacaktır. MRG yönteminde MS ile uyumlu olan "parlak beyaz lekelerin - plakların" benzeri lekelenmeler migren hastalığında, beyin damar tıkanmalarında, yüksek tansiyon hastalarında görülebileceği gibi damar etrafının genişlemesi sırasında gözlenebilir. Bu yüzden sadece MRG görüntüsüne bakarak tanı konmaz. Her zaman olduğu gibi tanı "klinik bulgular ve hastanın hastalık öyküsü ile" konur. Bu yüzden doğru adres nöroloji hekimleridir.



Yazarın Tüm Yazıları

Yaşlılık ve sağlıklı yaşam

22 Mart 2014, Cumartesi

Serebellar hemoraji - Beyincik kanaması

15 Mart 2014, Cumartesi

Damar iltihaplanması - Vaskülit

8 Mart 2014, Cumartesi

Behçet Hastalığı

1 Mart 2014, Cumartesi

Beyin ölümü

22 Şubat 2014, Cumartesi

İnsan sağlığı ve bilgi üretimi

15 Şubat 2014, Cumartesi

Apraksi - Hareketin yapılamaması

8 Şubat 2014, Cumartesi

Spinoserebellar ataksi

25 Ocak 2014, Cumartesi

Epilepsi ve cerrahisi

18 Ocak 2014, Cumartesi

Servikal spondilotik myelopati

11 Ocak 2014, Cumartesi

Temporal arteritis

5 Ocak 2014, Pazar

Kapı - Duvar

28 Aralık 2013, Cumartesi

Göz felci (Gözde hareket kaybı)

21 Aralık 2013, Cumartesi

Paraneoplastik sendrom

14 Aralık 2013, Cumartesi

Düşük el (Radiyal sinir felci)

7 Aralık 2013, Cumartesi

Status Epileptikus (Nöbet fırtınası)

30 Kasım 2013, Cumartesi

Beynin sağ ve sol yarısı

23 Kasım 2013, Cumartesi

Beyin tümörü ve nöbet geçirme

16 Kasım 2013, Cumartesi

Progressif Supranükleer paralizi (PSP)

9 Kasım 2013, Cumartesi

Hekimlikte hastalığı tanıma ve zaman

2 Kasım 2013, Cumartesi

Normal basınçlı hidrosefali (Beynin su toplaması)

26 Ekim 2013, Cumartesi

Brakial pleksus yapısı ve etkilenmesi

19 Ekim 2013, Cumartesi

Ben Multipl Skleroz (MS) hastası mıyım?

12 Ekim 2013, Cumartesi

İlaçlar ve vücudumuz

5 Ekim 2013, Cumartesi

Arteriovenözmalformasyon (Damar yumağı)

28 Eylül 2013, Cumartesi

Beyin ve beyin zarlarının iltihaplanması

18 Eylül 2013, Çarşamba

Davranışlar ve sağlığımız

14 Eylül 2013, Cumartesi

Göz hareketleri ve bozuklukları

7 Eylül 2013, Cumartesi

Yürümede bozulma

31 Ağustos 2013, Cumartesi

Dirsekte sinir sıkışması - Kubital Tünel Sendromu

24 Ağustos 2013, Cumartesi

Göz kapağı düşmesi - Blefaroptozis

17 Ağustos 2013, Cumartesi

Siyatik sinir etkilenmesi

3 Ağustos 2013, Cumartesi

Pozisyon değişmesi ile ortaya çıkan baş dönmesi - BPPV

23 Temmuz 2013, Salı

Sıcaklık, ısı ve bedenimiz

20 Temmuz 2013, Cumartesi

Damar sertliği - Ateroskleroz

13 Temmuz 2013, Cumartesi

Uyku ve baş ağrısı

6 Temmuz 2013, Cumartesi

Sinir çalışma bozukluğu - Periferik Nöropati

29 Haziran 2013, Cumartesi

Beyin çalışmasının yetmezliği - Deliryum

22 Haziran 2013, Cumartesi

Yutma bozukluğu - Disfaji

15 Haziran 2013, Cumartesi

Hipokalsemi - Kalsiyum düşüklüğü

7 Haziran 2013, Cuma

Geçici Bellek Kaybı

31 Mayıs 2013, Cuma

Ortostatik hipotansiyon

24 Mayıs 2013, Cuma

Kulak çınlaması - Tinnitus

17 Mayıs 2013, Cuma

Kore - Sydenham koresi

11 Mayıs 2013, Cumartesi

Vitamin B12 ve sinir sistemi

3 Mayıs 2013, Cuma

Doğa, vücudumuz ve enerji dönüşümleri

27 Nisan 2013, Cumartesi

Uykudaki davranış bozuklukları - Parasomniler

20 Nisan 2013, Cumartesi

Amyotrofik Lateral Skleroz - ALS

13 Nisan 2013, Cumartesi

Beynimiz ve yaşlanma

6 Nisan 2013, Cumartesi

Myelopati - Omurilik etkilenmesi 2

30 Mart 2013, Cumartesi

Myelopati - Omurilik etkilenmesi - 1

23 Mart 2013, Cumartesi

Akut distoni - İlaç ile ortaya çıkan kasılma durumu

16 Mart 2013, Cumartesi

Hemifasiyal spazm

9 Mart 2013, Cumartesi

Nefati Kıylıoğlu

2 Mart 2013, Cumartesi

Ağrı - Beş duyunun cezalandırıcısı

23 Şubat 2013, Cumartesi

Demans - Bunama hastalığı

9 Şubat 2013, Cumartesi

Yalancı tümör sendromu (Pseudotumor cerebri)

2 Şubat 2013, Cumartesi

Karotis damarı daralması - Şah damarı darlığı

26 Ocak 2013, Cumartesi

Uykusuzluk - İnsomni

19 Ocak 2013, Cumartesi

Parkinson hastalığı ve cerrahi tedavisi

12 Ocak 2013, Cumartesi

Bel ağrısı

5 Ocak 2013, Cumartesi

Uykuda nefes durması - Horlama (Obstrüktif Uyku Apnesi Sendromu)

28 Aralık 2012, Cuma