Takip Et

SON DAKİKA

Prof. Dr. Nefati KIYLIOĞLU

Parkinson hastalığı ve cerrahi tedavisi

12 Ocak 2013, Cumartesi

     


- Doktor bey ne yapmalıyım? Biliyorsunuz babam Parkinson hastası. Bazen çok iyi, bazen de anlamadığım bir şekilde tutuluyor. Lavaboya bile gidemiyor. Bazen ağrılı krampları oluyor. İlacını alıyor 10 dakika iyi sonrasında bu kez istemediği oynamaları - kıvrılmaları oluyor. Oynamalardan o yoruluyor, ben yoruluyorum. Bitkin düşüyoruz. Ben kendine baksın istiyorum ama olmuyor. Bir çıkış yolu yok mu?
Parkinson hastalığında neler gözlenir ve nasıl bir seyir gösterir?
Bir Parkinson hastasında olmazsa olmaz bulgular arasında hareketlerin yavaşlaması, istirahat sırasında gözlenen çoğunlukla tek taraflı kaba el - kol titremesi ve eklem hareketleri sırasında izlenen katılık hali bulunur. Hastalık beyinde yıkımla seyrettiği için zaman içinde ilaç tedavisine yanıt azalır. Yürüme gibi hareket ile ilişkili durumlar bazen rahat ve iyi iken, bazen çok zor ve yapılamaz olur. Bu durum hastalığın ilk aşamasında ilaçlar alınmadığı için olurken, hastalık ilerledikçe ilaçlar ile ilişkisiz hale gelir. İlaç alınsa da alınmasa da ortaya çıkar. Hareketlerin yapılamaması yanı sıra, bu kez istenmeyen hareketler; oynamalar, kıpırdanmalar ve ağrılı kasılmalar ortaya çıkar. Bazen donmuş gibi kaskatı, bazen de fırtınalı deniz gibi çalkantılı bir hale bürünür. Hasta "çare sizsiniz" derken, hekim "çaresiz" kalır.
Cerrahi tedavi nedir?
İlaç tedavisinin artık yetmediği durumlarda çaresiz kalan hekimler acaba beynin bazı ilişkili bölgelerini zedelesek ya da uyarsak bir fayda olur mu diye düşünmeye başlamış, 1990'lı yıllarda beyin ile ilişkili cerrahi işlemlere girişmiştir. Önceleri beyindeki bazı bölgeler zedelenmiştir. Bu yerlerdeki (talamus ve pallidum bölgeleri) fonksiyon kaybı Parkinson hastalığındaki titreme, kasılma gibi yakınmalarını düzeltmiştir. Tek taraflı uygulama ile sağlanan başarı sonrasında iki taraflı işlemler yapılmış ama bu kez de konuşma bozukluğu, unutkanlıkta artma gibi şikayetler doğmuştur. Bu geri dönmeyen "zedeleme işlemi" yerine "düğmeye basınca çalışan, kapatınca da eski haline dönen bir işlem olsa" fikri ile ilişkili çalışmalar yapılmıştır ve elektrik ile uyarma yöntemi geliştirilmiştir. Beyindeki bu bölgelere yerleştirilen tel, bu telden verilen elektrik, aynı zedelenme olmuş gibi şikayetleri düzeltmiş, hatta fikirde olduğu gibi elektrik kesildiğinde de hasta eski haline dönmüştür. Yani işlem geri dönüşümlü olmuştur.
Cerrahi tedavi hangi durumlarda yapılır? Nerelere yapılınca hangi faydalar görülür? İki taraflı yapılır mı? Neleri bilmeliyim?
Uygun ve yeterli ilaç tedavisine rağmen ilaç yanıtı ciddi şekilde dalgalanan, istemsiz kasılma ve hareketleri çok olan, ağrılı krampları-kasılmaları olan, ciddi hareketsizliği olan hastalara cerrahi tedavi yapılabilir. Parkinson hastalığının temel ilacı "levodopa" tedavisine yanıtlı iken ilerleyerek yanıtsız hale gelmiş hastalarda temel olarak işe yarar. Çok ağır olanlarda (yatağa ya da iskemleye bağlı), bunama hastalığı olanlarda, akli dengesi yerinde olmayanlara yapılmaz. Yapılmama gerekçesi ise pahalı olan bu yöntemin "yapılan işin değerini veremeyecek" olmasıdır. Bu işlem oldukça özelleşmiş kişiler tarafından yapılan ve masraflı bir yöntem olduğu için, hastaların seçimi önem taşır. Sadece hastayı izleyen ve yönlendiren nöroloji hekimi değil, aynı zamanda ameliyatı yapacak beyin cerrahının da hastanın faydan göreceğinden emin olması gereklidir. Bu yüzden operasyon yapacak kişiler de bir dönem hastayı izlerler.
Parkinson hastalarında en çok beyin uyarılması yapılan yerler subtalamik nükleus denilen bölge ile globus pallidus interna denilen bölgelerdir. Titreme, katılık ve hareket kısıtlılığı gibi durumları düzeltmek için yapılır. Hastada daha az oranda donma ve hareketlilik değişmesinin olması, hareketlilik zamanlarındaki istemsiz oynamaların azalması, titremede düzelme, ilaç ihtiyacının azalması fayda olarak beklenir. Cerrahi tedavinin etkisi 5 yıla kadar iyi bir şekilde devam eder.
Tek taraflı olduğu gibi iki taraflı da yapılabilir. Genellikle taraflar arasında bir süre bırakılır. İki taraflı yapılma sonrasında konuşma bozukluğu, unutkanlıkta artma gözlenmesi sorun olarak ortaya çıkabilir.
Bu bir cerrahi yöntemdir ve elbette riskleri vardır. Bunlar arasında cerrahi girişim ile ilişkili olarak kanama, infeksiyon, yanıtsızlık ya da istenmeyen başka yakınmaların ortaya çıkması sayılabilir. Yanı sıra elektrik uyarısını verecek olan elektronik cihazın sorunları (pilinin bitmesi, uyarının uygun ve yeterli olmaması) gözlenebilir. Bu arada hastalığın zaman içinde ilerleyeceği ve bu nedenle de bazı tedavi yetersizliklerinin görülebileceği hatırda tutulmalıdır. Mutlaka sıkı bir takip gereklidir. 


Yazarın Tüm Yazıları

Yaşlılık ve sağlıklı yaşam

22 Mart 2014, Cumartesi

Serebellar hemoraji - Beyincik kanaması

15 Mart 2014, Cumartesi

Damar iltihaplanması - Vaskülit

8 Mart 2014, Cumartesi

Behçet Hastalığı

1 Mart 2014, Cumartesi

Beyin ölümü

22 Şubat 2014, Cumartesi

İnsan sağlığı ve bilgi üretimi

15 Şubat 2014, Cumartesi

Apraksi - Hareketin yapılamaması

8 Şubat 2014, Cumartesi

Spinoserebellar ataksi

25 Ocak 2014, Cumartesi

Epilepsi ve cerrahisi

18 Ocak 2014, Cumartesi

Servikal spondilotik myelopati

11 Ocak 2014, Cumartesi

Temporal arteritis

5 Ocak 2014, Pazar

Kapı - Duvar

28 Aralık 2013, Cumartesi

Göz felci (Gözde hareket kaybı)

21 Aralık 2013, Cumartesi

Paraneoplastik sendrom

14 Aralık 2013, Cumartesi

Düşük el (Radiyal sinir felci)

7 Aralık 2013, Cumartesi

Status Epileptikus (Nöbet fırtınası)

30 Kasım 2013, Cumartesi

Beynin sağ ve sol yarısı

23 Kasım 2013, Cumartesi

Beyin tümörü ve nöbet geçirme

16 Kasım 2013, Cumartesi

Progressif Supranükleer paralizi (PSP)

9 Kasım 2013, Cumartesi

Hekimlikte hastalığı tanıma ve zaman

2 Kasım 2013, Cumartesi

Normal basınçlı hidrosefali (Beynin su toplaması)

26 Ekim 2013, Cumartesi

Brakial pleksus yapısı ve etkilenmesi

19 Ekim 2013, Cumartesi

Ben Multipl Skleroz (MS) hastası mıyım?

12 Ekim 2013, Cumartesi

İlaçlar ve vücudumuz

5 Ekim 2013, Cumartesi

Arteriovenözmalformasyon (Damar yumağı)

28 Eylül 2013, Cumartesi

Beyin ve beyin zarlarının iltihaplanması

18 Eylül 2013, Çarşamba

Davranışlar ve sağlığımız

14 Eylül 2013, Cumartesi

Göz hareketleri ve bozuklukları

7 Eylül 2013, Cumartesi

Yürümede bozulma

31 Ağustos 2013, Cumartesi

Dirsekte sinir sıkışması - Kubital Tünel Sendromu

24 Ağustos 2013, Cumartesi

Göz kapağı düşmesi - Blefaroptozis

17 Ağustos 2013, Cumartesi

Siyatik sinir etkilenmesi

3 Ağustos 2013, Cumartesi

Pozisyon değişmesi ile ortaya çıkan baş dönmesi - BPPV

23 Temmuz 2013, Salı

Sıcaklık, ısı ve bedenimiz

20 Temmuz 2013, Cumartesi

Damar sertliği - Ateroskleroz

13 Temmuz 2013, Cumartesi

Uyku ve baş ağrısı

6 Temmuz 2013, Cumartesi

Sinir çalışma bozukluğu - Periferik Nöropati

29 Haziran 2013, Cumartesi

Beyin çalışmasının yetmezliği - Deliryum

22 Haziran 2013, Cumartesi

Yutma bozukluğu - Disfaji

15 Haziran 2013, Cumartesi

Hipokalsemi - Kalsiyum düşüklüğü

7 Haziran 2013, Cuma

Geçici Bellek Kaybı

31 Mayıs 2013, Cuma

Ortostatik hipotansiyon

24 Mayıs 2013, Cuma

Kulak çınlaması - Tinnitus

17 Mayıs 2013, Cuma

Kore - Sydenham koresi

11 Mayıs 2013, Cumartesi

Vitamin B12 ve sinir sistemi

3 Mayıs 2013, Cuma

Doğa, vücudumuz ve enerji dönüşümleri

27 Nisan 2013, Cumartesi

Uykudaki davranış bozuklukları - Parasomniler

20 Nisan 2013, Cumartesi

Amyotrofik Lateral Skleroz - ALS

13 Nisan 2013, Cumartesi

Beynimiz ve yaşlanma

6 Nisan 2013, Cumartesi

Myelopati - Omurilik etkilenmesi 2

30 Mart 2013, Cumartesi

Myelopati - Omurilik etkilenmesi - 1

23 Mart 2013, Cumartesi

Akut distoni - İlaç ile ortaya çıkan kasılma durumu

16 Mart 2013, Cumartesi

Hemifasiyal spazm

9 Mart 2013, Cumartesi

Nefati Kıylıoğlu

2 Mart 2013, Cumartesi

Ağrı - Beş duyunun cezalandırıcısı

23 Şubat 2013, Cumartesi

Demans - Bunama hastalığı

9 Şubat 2013, Cumartesi

Yalancı tümör sendromu (Pseudotumor cerebri)

2 Şubat 2013, Cumartesi

Karotis damarı daralması - Şah damarı darlığı

26 Ocak 2013, Cumartesi

Uykusuzluk - İnsomni

19 Ocak 2013, Cumartesi

Parkinson hastalığı ve cerrahi tedavisi

12 Ocak 2013, Cumartesi

Bel ağrısı

5 Ocak 2013, Cumartesi

Uykuda nefes durması - Horlama (Obstrüktif Uyku Apnesi Sendromu)

28 Aralık 2012, Cuma