ARABULUCULUK SÜRECİ SONUCUNDA HAZIRLANAN ANLAŞMA BELGESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ
22 Temmuz 2020, ÇarşambaTweet |
Arabuluculuk; tarafların hür iradeleri ile anlaşarak, aralarındaki uyuşmazlığı sona erdirmesini amaçlayan bir süreçtir. Arabuluculuk sürecinde “hakim” “hakem” vb. bir karar mercii bulunmadığı için süreç sonunda bir karar verilmez. Taraflar süreç sonunda aralarındaki uyuşmazlığı anlaşarak veya anlaşamayarak sonuçlandırma konusunda özgürdür. Tarafların arabuluculuk süreci sonunda bir anlaşmaya varmaları halinde, bu anlaşmanın kapsamı ve içeriği taraflarca belirlenir ve süreç sonunda bir anlaşma belgesi düzenlenir. Arabuluculuk faaliyetinin, tarafların aralarındaki uyuşmazlık konularının nasıl çözüleceğine ilişkin bir anlaşmaya varmasıyla sona ermesi halinde, taraflarca benimsenen çözüm yöntemi belge haline getirilmektedir. Arabuluculuk faaliyeti sonunda düzenlenecek anlaşma belgesinin konusunu, uyuşmazlığın çözümüne yönelik taraflarca benimsenen yöntemler oluşturmaktadır.
İCRA EDİLEBİLİRLİK ŞERHİ İÇEREN ANLAŞMA İLAM NİTELİĞİNDE BELGE SAYILIR
Arabuluculuk faaliyeti sonunda tarafların anlaşması halinde, varılan anlaşmanın kapsamı taraflarca belirlenir. Anlaşma belgesi düzenlenmesi hâlinde, bu belge taraflar ve arabulucu tarafından imzalanır.
Taraflar, arabuluculuk faaliyeti sonunda bir anlaşmaya varırsa, bu anlaşma belgesinin icra edilebilirliğine ilişkin şerh verilmesini talep edebilirler. Dava açılmadan önce arabuluculuğa başvurulmuş olması halinde, anlaşmanın icra edilebilirliğine ilişkin şerh verilmesi arabulucunun görev yaptığı yer sulh hukuk mahkemesinden talep edilebilir. Davanın görülmesi sırasında arabuluculuğa başvurulması durumunda anlaşmanın icra edilebilirliğine ilişkin şerh verilmesi, davanın görüldüğü mahkemeden talep edilebilir. Bu şerhi içeren anlaşma, ilam niteliğinde belge sayılır. Ancak taraflar ve avukatları ile arabulucunun birlikte imzaladıkları anlaşma belgesi, icra edilebilirlik şerhi aranmaksızın ilam niteliğinde belge sayılmaktadır.
ARABULUCULUK SÜRECİNDE ANLAŞILAN HUSUSLAR HAKKINDA SONRASINDA TARAFLARCA DAVA AÇILAMAZ
Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu m.18/5 “Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılması hâlinde, üzerinde anlaşılan hususlar hakkında taraflarca dava açılamaz” şeklindedir. Bu madde kapsamında, taraflar anlaşmaya varmış oldukları uyuşmazlık konularını tekrar mahkemeye taşıyamayacaklardır. Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılması hâlinde, üzerinde anlaşılan hususlar hakkında taraflarca dava açılamaz. Bu düzenleme ile arabuluculuk faaliyeti sonucunda anlaşmaya varılması hâlinde, uyuşmazlığın tarafların hür iradeleriyle çözüme kavuşturulduğu kabul edilmiş ve artık mahkemelere bu uyuşmazlığın tekrar yansıtılmaması amaçlanmıştır. Bunun sonucunda da, uyuşmazlıkların temelden çözümlenerek aynı konuların mahkeme önüne tekrar getirilmemesi ve mahkemelerin iş yükünün azaltılması sağlanmış olacaktır.
Av. Arb. Yasemin İZER