"Önlemek ödemekten daha ucuz ve insanidir."

Rekabet koşullarında işletmeler maliyetlerini en alt seviyede tutmak için sürekli çalışma yapmaktadır. Son zamanlarda iş sağlığı ve güvenliği konusu da bir maliyet kalemi olarak bütçelerde yer almakta, alınan önlemlerin maliyeti, toplam maliyet içerisinde kayda değer bir seviyeye gelmektedir. Her ne kadar ilk bakışta maliyetleri artıran bir unsur gibi görünse de bu önlemlerin alınmadığı durumlarda meydana gelebilecek beklenmedik olaylar ve iş kazaları sebebiyle üretim çalışmaları zora girecek, planlanan üretim miktarı ve maliyetlerde ciddi farklılıklar meydana getirecektir. Böylesi olayların sık yaşandığı işletmelerde ise çalışan maliyetleri yükselecek, yetişmiş personel bulma sıkıntıları yaşanacak, çalışanların motivasyonu düşecek, çalışan ile işveren arasındaki ilişkiler zedelenecek ve sonuçta verimlilik ciddi şekilde azalacaktır.

İş kazaları nedeniyle oluşan ilave maliyetler, "doğrudan maliyetler" ve "dolaylı maliyetler" olarak iki ana bölümden oluşuyor. İş kazası maliyetlerini bir buz dağına benzetmemiz mümkündür.

Doğrudan maliyetler buz dağının görünen yüzüdür. Somut maliyetler olup hesaplanabilir özelliği vardır. Sigorta şirketleri ile karşılamak mümkündür. Sebep olduğu durumlardan bazıları; çalışan için, acı çekme, gelir kaybı, işini kaybetme. İşveren için, iş gücü kaybı, tedavi masrafları ve tazminat, hasar gören makinelerin tamiri veya yenilenmesi, üretimdeki duraklama, yasal yükümlülükler ve mahkeme masrafları olarak sayılabilir.

Dolaylı maliyetler buz dağının görünmeyen yüzüdür. Sebep olduğu durumlardan bazıları; kaza sırasında yardıma gelen çalışanların verimlilik kayıpları, kazalı çalışan yerine yeni çalışanın bulunması ve yetiştirilmesi, yeni çalışanın alışma dönemindeki verim kaybı, mevzuat yükümlülüklerini yerine getirirken oluşan ek külfet, kazalı çalışanın veriminin azalmasının maliyeti, kaza sonrası moral bozukluğunun sebep olacağı yeni iş kazalarının maliyeti ve tüm çalışanların motivasyon kaybı nedeniyle verim kayıpları sayılabilir. Çoğu zaman ihmal edilir. Fakat ihmal edilemeyecek kadar büyük olduğunu yapılan araştırmalar gösteriyor. Araştırmalara göre dolaylı maliyetler doğrudan maliyetlerin 4 ile 10 katı daha yüksektir.

İş kazaları çalışan ve işverenin yanında, ülkemize ve toplumumuza da çok ciddi kayıplar yaşatmaktadır. Bu yıl yaşadığımız Soma, Ermenek, Asansör ve diğer küçük kazalarda, basın, devlet kurum yönetici ve çalışanları, kazalanan çalışanların yakınları, halkımız, kaza yerinde ve televizyon karşısında üzüntüye kapılarak yaşam ve iş motivasyonları etkilenmiştir. Ayrıca böylesi kazalar uluslararası düzeyde ülkemizin prestijini de sarsmaktadır.

Şimdiye kadar anlattıklarım, yazıma başlarken yazdığım anlamlı cümlenin "ödemek" kısmıydı. Hiçbir işveren ve hiçbir toplum bunları ödemeyi göze almak istemez. Bunun için de daha ucuz ve insani olan "önleme"yi, fabrikamızın, dükkanımızın, büromuzun ve evimizin bir olmazsa olmazı kabul etmemiz gerekiyor.

İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının etkinliğinin sağlanması için hem işverenlerin tutumlarını değiştirmesi hem de çalışanların davranışlarını değiştirmesi gerekmektedir. Artık günümüz dünyasında iş güvenliği uygulamaları bir yasal külfet olarak değil, iş dünyasının zorlu koşullarında ve rekabette ekonomik faydaları ile avantaj sağlayacak bir unsur olarak görülmeye başlamalıdır.

Yeni Yılda Sağlıklı, Mutlu ve Kazasız günler geçirmenizi dilerim.