Ulusal Pamuk Konseyi Başkanı Bertan Balçık, tvDEN ekranlarında hafta içi her akşam izleyiciyle buluşan Gazeteci Emin Aydın’ın hazırlayıp sunduğu ‘’Emin Aydın’la Baş Başa’’ programının konuğu oldu. Balçık, pandemi dönemi içerisinde pamuk sektörünün durumu hakkında genel değerlendirmelerde bulundu.

(FOTOĞRAFLAR İÇİN TIKLAYIN)

Pandemi sürecinin her sektörü etkilediği gibi pamuk sektörünü de etkilediğini dile getiren Balçık, ‘Tarımdan ihracata kadar bütün zincirde ister istemez bazı türbülanslar yaşandı. Her ne kadar şu anda aşılamalar özellikle batı dünyasında, gelişmiş ülkelerde, gelişmekte olan ülkelerde veya Türkiye’de hızlansa da bunula birlikte açılma da bir yandan yaşanıyor haliyle ve ister istemez insanlarda bir gevşeme de oluyor gördüğümüz kadarıyla. Şimdi karşımızda bilmediğimiz bir virüs var, öğrenmeye çalışıyoruz bir yandan da yenmeye çalışıyoruz ama şu bir gerçek bütün sektörler etkilendi bundan. Bunu en çok da biz enflasyon olarak yaşıyoruz, dünyada olan enflasyon olarak. Şu anda bizim şikayet ettiğimiz konu aslında Avrupa’da da var, Amerika Birleşik Devletleri’nde de var. Dünyanın bir çok yerinde var. Ham maddeye veya tüketicinin ihtiyacı olan şeylere ulaşmakta lojistik anlamında, ham madde anlamında çok büyük sorunlar var. Pamuk sektöründe de tedarik sorunu var ki bazı müşterileri de kaybettiğimizi görüyoruz bu noktada. Tekstil konfeksiyon hazır giyimde bazı müşterilerimizi de kaybettiğimizi biliyoruz. Bunlar dönemsel çünkü kim ham maddeye daha önce ulaşırsa siparişi o kapıyor şu anda’’ şeklinde yanıt verdi.

‘’GÜBREDE ÇOK BÜYÜK BİR SIKINTI VAR’’

Gazeteci Emin Aydın’ın, oluşan tedarik sıkıntısının üreticiye nasıl yansıdığı sorusuna üzerine Balçık, ‘’Üreticiye tabi ki de girdi anlamında fiyat artışı olarak yansıyor ki şu anda belki sizlerde yakın olarak takip ediyorsunuz belki değil eminim takip ediyorsunuzdur, gübrede çok büyük bir sıkıntı var. Türkiye’de ham madde zaten bize ait değil dışarıdan ithal etmek zorundayız. Burada da dolar bazında katlamalı gitti. Yılbaşından beri 100 dolar 200 dolar oldu, 200 dolar 300 dolar oldu, inanılmaz artışlar. Bir de mala ulaşamıyorsunuz, malı hemen elde edemiyorsunuz. Böyle olunca ister istemez hani zaten fiyatlar artacakta, bir de malı bulma noktasında sıkıntılar oldu. Yani şimdi toprak altı atmak zorundasınız, araya gübre atmak zorundasınız. Bundan sonra su işimiz var biliyorsunuz. Suya iki su arasına tekrar gübre atmak zorundasınız buna ulaşmada sorunlar var. Biz zamanlama olarak tarımda her şeyi kendimiz belirleyemiyoruz, mahsul kendisi belirliyor, gelişimini kendisi belirliyor. Biz ufak tefek dokunuşlar yapabiliyoruz onu yönetirken ama eğer onun gübreye ihtiyacı varsa vermek zorundasınız. Eğer bulamıyorsanız kaç para olursa olsun o ayrı bir sıkıntı, gelişme ve verim noktasında sizi olumsuz etkileyebilecek demektir. Hadi fiyatı bir kenara koyduk diyorsunuz, görmeyelim diyorsunuz ama o çok önemli bir faktör. Bu seferde zamanında atmanız lazım. Hep böyle sıkıntılar üst üste geliyor. Üretime bunlar yansıyor. Ben size şöyle örnek vereyim. Geçen sene 21’lik fiyatı yüzde yüz artmış vaziyette. TUİK bir açıklama yaptı, gübre fiyatları ortalama 40 arttı diye. Bizim hesabımıza göre en az ortalaması yüzde altmışa gelmiş durumda şu anda. Daha önceden pamuk fiyatı artardı, iplik fiyatı onu takip ederdi o daha sonra kumaşa ve konfeksiyona yansırdı, en son tüketiciye gelirdi ama şimdi öyle değil. Şimdi ipliğe inanılmaz bir talep var, herkes ipliğe ulaşmaya çalışıyor, herkes mal hazırlamaya çalışıyor. İplikteki artış pamuk fiyatına da yansıyor. Bu sefer pamuk ipliği takip etmeye başladı. İzmir Ticaret Borsası’nda fiyatlar 15-16lar seviyesindeydi şimdi 19-20 lira. Bunun üreticiye yansıması 8 lira seviyesi ve üzerine doğru gidiyor şu anda. Sezonda 8 liradan aşağı olmaz diye bekliyoruz, bugünkü gidişat öyle. Geçen sene 4.5-5 lira arasında başladı, sezonda 6-6.5 liraya kadar çıktı sonra bir dengelenme oldu ama ondan sonra tekrar yukarı doğru çıkmaya başladı’’ yanıtını verdi.

‘’SEKTÖRLERİN TARAFLARIYLA İSTİŞAREDE BULUNMASI LAZIM’’

Gazeteci Emin Aydın’ın, devlet bize lazım olan ürünün ihracatını yasaklayamaz mı sorusuna Balçık, ‘’Yasaklama kelimesi hoş bir kelime değil. Kısıtlama oluyor, önlemler oluyor, bunu yaşıyoruz artık günlük kararnamelerde ama orada da bence mutlaka sektörlerin taraflarıyla istişarede bulunması lazım. Bazen sanki panikleyip de kararlar alınmış gibi duruyor, öyle olmaması lazım. Mutlaka üretim noktasında ihtiyacımız olan şeyler öncelik kendimizdeyse tamam tedbirler alınabilmeli, bazı kısıtlamalar, bazı yasaklamalar getirilebilir ben bunlara karşı olarak söylemiyorum ama bunların günlük değil bir plan dahilinde yapılması lazım‘’ ifadesini kullandı.

‘’TÜKETİCİNİN NE İSTEDİĞİ ÇOK ÖNEMLİ’’

İthalatın pamukta Türkiye’nin bir gerçeği olduğu değerlendirmesinde bulunan Balçık, ‘’ Sahip olduğumuz alan bizim yüzde yüz 1 milyon 800 tonu karşılamamıza bugünkü dünya tekstil sektöründe mümkün değil ama biz en azından bunun yüzde altmışını çok rahat bir şekilde üretebilecek durumdayız. Burada da sürdürülebilir politikaların desteklenmesi lazım. Organik pamuk diye adlandırdığımız ya da başka sürdürülebilir projelerinde desteklerinin arttırılıp, üreticinin oraya kanalize edilmesi gerekir. Onun da kazanacağı bir şekilde plan program yapılması lazım. İthalat noktasında sanayici sadece yerli üretimden elde ettiği veya yakın ülkelerden yaptığı ithalatla sorunu çözemiyor, tekstilde rekabet edebilmeniz için mutlaka tüketicinin ne istediği çok önemli. Orada da markalar çok önemli. Onların direkt bizim tekstilcimizden talepleri oluyor. O noktada ithalatta ülkeler belirleyici olarak ön plana çıkıyor. Şöyle bir şey de var. Yıllarca Türkiye’nin en büyük tedarikçişi Amerika Birleşik Devletleri’ydi ithalatta. Şimdi Brezilya’nın öne çıktığını görüyoruz. Brezilya çok başarılı bir pamuk üreticisi ve ihracatçısı konumuna yükseldi. Gerçekten gıptayla bakıyoruz yaptığı üretimine, organizasyonuna ve yaptığı kooperatif yapısı, ihracat yapısıyla şu anda Amerika’ya rakip oldu. Amerika Birleşik Devletleri bundan tedirgin hatta çünkü öyle bir noktada ki Amerika’dan daha ucuza pamuk üretip daha ucuz fiyatla müşterilerine teklif yapabiliyor. Olanakları çok büyük bir ülke ama doğayla olan dengesinde ileride savaşı kaybedebilir çünkü amazon ormanlarını çok kötü bir şekilde yok ediyor bir taraftan o tarım alanını açmak için. Bazı sorunlarla da karşılaşacaklarını düşünüyorum ben. Modern tarım yapıyorsanız ve teknolojiyi kullanıyorsanız aslında bu dengeyi sağlayabilirsiniz’’ dedi.

‘’SON İKİ SENEDİR PAMUK İHRACATINDA GÖZLE GÖRÜLÜR BİR ARTIŞ VAR’’

Balçık, ‘’Bizim ürünümüz yıllardır ihraç ediliyor, Türkiye’den eskiden beri geleneksel olarak pamuk alıp işleyen gelişmiş ülkeler var. İtalya, Almanya, Portekiz gibi veya bunun ticaretini yapan ülkeler var. Bununla birlikte uzak doğuda tekstil çok geliştiği için yine bir miktar sürdürülebilir projelerden bizim ihraç ettiğimiz mallar var. Bunun rakamı yıllar içinde aslında belli seviyelerdeydi. 30-40 ton civarında. Yılda bir pamuk ihracatımız oluyordu ancak son iki senedir pamuk ihracatında gözle görülür bir artış var. Mesela ben size bu senenin taze rakamını söyleyeyim. Geçtiğimiz Ağustos ayından Nisan sonuna kadar 64 bin ton pamuk ihracatı yapıldı. Önümüzde daha 3 ay var. Böyle baktığımızda herhalde 85-90 bin tonlara çıkacak gibi görünüyordu o da işte yeni alınan bir kararla şu an da o da olmayacak galiba. Pamuk ihracı izne bağlı mallar listesine alındı bir kararname ile. Burada sektörün pek bir görüşü sorulmadan Ticaret Bakanlığı’nın kararıyla oldu bu açan o karar şu an sorgulanıyor tabi, masaya yatıracağız önümüzdeki günlerde, gerekli görüşmeleri yaptık‘’ dedi. (SELİME AYDEMİR)